ضمان طبیب بابت ترک معالجه بیمار فقیر
پزشکى به علّت فقر مالى بیمار اورژانسى که قادر بر پرداخت هزینههای مربوطه نبوده، از معالجه و جرّاحى وى اجتناب نموده و درنتیجه بیمار فوت کرده است. یا عمل جرّاحى را بهروزهاى دیگر موکول نموده که بهاندازه آن روز نمیتواند مفید باشد، آیا پزشک ضامن است؟
در فرض سؤال پزشک ضامن خون نیست، ولى گناه بزرگى مرتکب شده و قابلتعقیب است.
ضمان طبیب در قبال عدم بهبودی بیمار
اگر بیمارى به طبیبى مراجعه کند و طبیب براى او نسخهای بنویسد ولی بعد از گذشت مدتی مریضی بیمار به هر علتی مداوا نگردد آیا طبیب در مقابل بیمار که از درمان نتیجهای نگرفته، ضامن است؟
اگر پزشک اثر زیانبخش دارو را اعلام کند مسئولیتی در برابر عارضه ندارد و اگر اعلام نکند، مسئول است. ولى درهرصورت پزشک باید مقاومت کرده و داروى مضر را به بیمار معرفی نکند.
ضمان آور بودن عدم رعایت بهداشت در مراکز درمانی
عدم رعایت بهداشت توسّط پزشک یا پرستار در هر بخش، ممکن است موجب ضرر و زیان به بیمار شود. آیا چنین کارى ضمان آور است؟
درصورتیکه از حدّ معمول و متعارف پزشکى کمتر رعایت کنند و بیم انتقال بیمارى برود، موجب ضمان است.
ضمان نقص عضو یا فوت به دلیل نبود امکانات لازم در بیمارستان
اگر به جهت فقدان وسایل لازم، یا نبودن خون در بیمارستان منجر به نقص عضو، یا فوت بیماری شود چه کسی ضامن است؟
چنانچه امکان تهیّه وجود داشته و اقدام نکردهاند، مسئولین آن بخش و مسئولین بیمارستان در برابر این حوادث ضامن خواهند بود.
ضمان بابت خسارات ناشی از بهروز نبودن اطلاعات پزشک
در علم پزشکى برخى از روشهای درمانى با گذشت زمان دچار تغییراتى شده، یا بهکلی ارزش خود را از دست میدهد درصورتیکه پزشک به علّت عدم مطالعه، از اطّلاعت جدید مطلع نشود، آیا مسئول است؟
این مسئله دو حالت دارد: حالت اوّل این است که عرف پزشکان، پزشک را در برابر فرانگرفتن معلومات جدید مقصّر میشناسند، در این صورت ضامن است. حالت دوم آن است که فراگرفتن آن مسائل را وظیفه طبیب نمیدانند، بلکه جزء تکامل علم محسوب میشود، در این صورت مسئول نیست.
عدم لزوم قبول بدهکار در بخشیدن طلب
آیا میشود بدون قبول بدهکار از طلب يا حقّ خود گذشت؟
اگر شخص بخواهد از طلب يا حقّ خود بگذرد قبول كردن طرف لازم نيست و این یعنی ابراء که عبارت است از صرفنظر کردن از طلبی که دارد بیآنکه صلح مصطلح باشد.
ضمان بابت تشدید بیماری در اثر کمبود امکانات پزشکی
اگر به خاطر کمبود امکانات لازم براى تشخیص کامل بیماری این کار ممکن نگردد و مداواى لازم صورت نگیرد و بیمارى تشدید یا منجر به مرگ شود، آیا پزشک معالج مسئول است؟
مسئولیت ندارد، ولى باید داروهاى مشکوک و مضر به بیمار ندهد.
معاملات واجب و مستحب
مسأله 1748ـ کسب و کار و تلاش براى زندگى از طريق تجارت و زراعت و صنعت و مانند آن براى کسانى که مخارج همسر و فرزند خود را ندارند واجب است، همچنين براى حفظ نظام و تأمين احتياجات جامعه اسلامى، و در غير اين صورت، مستحبّ مؤکّد است، مخصوصاً براى کمک به فقرا و يا وسعت بخشيدن به زندگى خانواده.
ضمان طبیب ماهر که بدون اذن عمل جراحی کرده
طبیب حاذق و ماهرى بدون اذن از بیمار یا ولی بیمار و بدون سهلانگاری اقدام به عمل جرّاحى نموده و یا به علت اینکه بیمار در حال اغما بوده و دسترسى به ولی بیمار نداشته و تأخیر هم جان بیمار را به خطر میانداخته است بدون اذن اقدام به عمل کرده و در ضمن عمل، آسیبى به بیمار وارد گردیده است، حال سؤال این است که آیا طبیب ضامن میباشد؟
طبیب در هر دو صورت ضامن است و اگر دسترسى به حاکم شرع باشد، باید اذن بگیرد و اگر دسترسى به شخص خاصی نیست ما اذن میدهیم که اطبا اقدام کنند و ضامن نیستند.
پرداخت بدهی قبل از رسیدن مدت
در قرض مدتدار، چنانچه بدهکار قبل از رسیدن مدت بدهی خود را بدهد آیا طلبکار باید قبول کند؟
درصورتیکه قرض مدتدار باشد و بدهكار بخواهد قبل از رسيدن مدّت بدهى خود را بپردازد، طلبكار مجبور به قبول آن نيست، ولى اگر تعيين مدّت فقط براى همراهى با بدهكار باشد چنانچه پيش از وقت بدهى را بدهد طلبكار بايد قبول كند