محجوریت مجنونی که با مصرف دارو عاقل میشود
حکم حجر شخصى از طریق دادگاه و گواهى کمیسیون روانپزشکی اینگونه تشخیص دادهشده که وى سابقه جنون دارد، امّا بهواسطه مصرف دارو الآن در حال بهبودى است، ولى اگر دارو قطع شود تمکّن اداره امور خود را ندارد. ازنظر شرع مقدّس اسلام تکلیف چنین شخصى و قیّم وى چیست؟ آیا در حال بهبودى بهوسیله مصرف دارو احتیاج به قیّم دارد، یا میتواند در اموال ممنوع خود تصرّف کند؟
چنین کسى در حکم مجنون ادوارى است که در دوره افاقه، احکام عاقل بر او جارى میشود.
محجوریت فرد ورشكسته
آیا کسی که ورشکسته شده میتواند در اموال خود تصرف کند؟
كسى كه ورشكست شده يعنى بدهكارى او بيش از سرمايه موجود اوست و طلبكاران از حاكم شرع خواستهاند كه او را از تصرّف در اموالش ممنوع كند در صورت صدور این حکم از طرف حاكم دیگر حق تصرف در اموال خود را ندارد.
محجوریت دیوانه و سفیه
آیا کسی که دیوانه و یا سفیه شده میتواند در اموال خود تصرف کند؟
«ديوانه» و «سفيه» يعنى كسى كه مال خود را بيهوده مصرف مىكند و توانايى بر نگهدارى و معامله ندارد، حق ندارند در مال خود تصرّف كنند بلكه بايد زير نظر ولی آنها باشد.
محجوریت دیوانه ادواری
آیا کسی که بهصورت ادواری دیوانه میگردد نیز حق تصرف در اموال خود را ندارد؟
كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است تصرّفى كه در موقع ديوانگى در اموال خود مىكند صحيح نيست.
تصرفات در حال مرض منجر به فوت
آیا تصرفاتی که فرد در زمان بیماری منجر به فوتش انجام داده چه حکمی دارد؟
احتياط مستحب آن است كه در مرضى كه با آن از دنيا مىرود (يعنى در آستانه مرگ) در بيش از ثلث مال خود چنين تصرفاتی نكند، مگر با اجازه ورثه.
رابطه بلوغ و رشد
آیا بین بلوغ و رشد رابطهای وجود دارد و یا میتوان سنّ بلوغ را نشانه رشد قرارداد؟
بلوغ و رشد ملازم یکدیگر نیستند و غالباً رشد بعد از بلوغ است.
محجوریت بچه نابالغ
آیا بچه اجازه تصرف در اموال خود را دارد؟
بچه نابالغ حقّ تصرّف در مال خود را ندارد و نشانه بلوغ يكى از سه چيز است: «اوّل» در پسران كامل شدن 15 سال قمرى و وارد شدن در 16 سالگى است؛ و در دختران كامل شدن 9 سال قمرى و وارد شدن در 10 سالگى است و با توجه به اینکه هرسال شمسى 11 روز بيشتر از سال قمرى است بنابراین با محاسبه اين تفاوت و احتساب سال كبيسه، زمان بلوغ در پسران به سال شمسى حدوداً 14 سال و 6 ماه و 20 روز و زمان بلوغ در دختران 8 سال و 8 ماه و 25 روز مىباشد «دوم» بيرون آمدن منى «سوم» روييدن موى درشت بالاى عورت لازم به ذکر است که درشت شدن صدا و روييدن موى درشت در صورت و پشت لب و مانند آن، دليل بر بلوغ نيست، مگر اينكه از اين راه يقين به بالغ شدن حاصل شود.