نمازجمعه در زمان حضور پيامبر (ص) و امام معصوم (ع) و نايب خاص او واجب عينى است، اما در زمان غيبت كبرى واجب تخييرى است، يعنى ميان نماز جمعه و نماز ظهر مخير است، ولى در زمانى كه حكومت عدل اسلامى باشد احتياط واجب آن است كه ترك نشود.
نماز جمعه بر «مسافران» و «زنان» و «بيماران» و «از كارافتادگان» واجب نيست، ولى اگر آنها در نماز جمعه حاضر شوند نمازشان صحيح است، امّا احتياط واجب آن است كه پنج نفر اصلى نماز جمعه (امام و چهار نفر ديگر) غير آنها باشد.
نمازجمعه در روز جمعه جانشين نماز ظهر مى شود.
نماز جمعه ساقط می شود. ولی خواندن آن اشکال ندارد.
خروج زن از منزل در غیر واجبات (مثل تشرّف به حجّ واجب و مراجعه به دکتر)، منوط به اجازه شوهر است، مگر در مواردى که اگر به مجالس دینى و مساجد نرود، از اسلام دور مى ماند و تعالیم لازمه اسلامى را فرا نمى گیرد و اخلاق اسلامى را ترک مى کند، یا در آن ضعیف مى شود. در چنین شرایطى شرکت در مراسم مزبور براى بانوان مانعى ندارد، هرچند شوهر راضى نباشد.
یکى از اجتماعات هفتگى مسلمانان «نماز جمعه» است، و نمازگزاران در روز جمعه مى توانند به جاى نماز ظهر، نماز جمعه بخوانند، و برتر از نماز ظهر است.در فضیلت این نماز، همین بس که سوره اى در قرآن به این نام آمده و در آنجا مؤمنان را به حضور در نماز جمعه، دعوت فرموده است.نماز جمعه و دو خطبه آن، نظیر حجّ و مراکز تجمّع آن و نمازهاى عید فطر و قربان و غیره، از سنگرهاى بزرگى است که متأسّفانه مسلمانان از وظایف مهمّ خود در برابر آن غافل مانده اند همان گونه که از سایر پایگاه هاى عظیم سیاست اسلامى گاه غافلند. اسلام آمیخته با سیاست است و کسى که در احکام قضایى، سیاسى، اجتماعى و اقتصادى اسلام اندکى تأمّل کند، متوجّه این معنا مى شود. هر کس گمان کند اسلام از سیاست جداست، نه اسلام را مى شناسد نه سیاست را.
در صورت وجود شرایط لازم، نماز جمعه بر ساکنین شهرها، شهرک ها، حاشیه نشینان، روستاییان، چادرنشینان و عشایر و بیابانگردهایى که روش زندگى آنها به همین صورت است واجب تخییرى است.
كسانى كه تا دو فرسخى از محلّ نماز جمعه قرار دارند مشمول حكم نماز جمعه هستند و در صورتى كه نماز جمعه واجب عينى باشد حضور آنها در نماز جمعه واجب است.
اگر یقین دارد وقت به اندازه اى هست که مى تواند حدّاقل واجب را در خواندن دو خطبه و دو رکعت نماز بجا آورد، بین نماز جمعه و ظهر مخیّر است. و اگر یقین دارد که به این اندازه وقت نیست باید نماز ظهر را بخواند، و اگر شک دارد، نماز جمعه صحیح است; ولى در صورتى که پس از نماز معلوم شود که حتّى براى یک رکعت هم وقت باقى نبوده، باید نماز ظهر را بجا آورد.
در صورتى که نماز جمعه با عدد کامل و در وقت کافى شروع شود، ولى مأمومى به رکعت اوّل نرسیده باشد، اگر به رکعت دوّم، ولو به رکوع آن برسد و اقتدا کند نمازش صحیح است (به شرط آن که بداند وقت به اندازه اى هست که رکعت دوّم او هم در وقت واقع مى شود) در این صورت دوّمین رکعت نماز خود را بطور فرادى به جا مى آورد.
