جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتیاط مستحب آن است که قبل از اقامه نماز جمعه، مطمئن شوند که در کمتر از حدّ مقرّر نماز جمعه دیگرى، قبل از آنها و یا مقارن آنها، برگزار نشده و نمى شود.

اگر یقین دارند که در فاصله کمتر از حدّ لازم (یک فرسخ) نماز جمعه اى برپا شده، ولى شک دارند که آن نماز قبلاً برگزار شده یا نه، و یا شک دارند که آن نماز مقارن با آنها برگزار مى شود یا نه، در هر دو صورت مى توانند خود نماز جمعه اى تشکیل دهند، و همچنین است در صورتى که نسبت به اصل انعقاد نماز جمعه دیگر، اطمینان نداشته باشند.

اگر گروه سوّمى خواسته باشند در همان محدوده، اقامه جمعه دیگرى بنمایند، باید یقین داشته باشند که آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحّت یکى از آن دو را بدهند، نمى توانند اقامه جمعه دیگرى بنمایند.

هر يك از خطبه ‏ها بايد مشتمل بر امور زير باشد:1- حمد و ثناى الهى. (به هر لفظى که حمد الهى محسوب شود جایز است; ولى احتیاط مستحب آن است که به لفظ جلاله «اللّه» باشد و پس از آن به ثناى الهى بپردازد.)2- صلوات بر محمّد و آل محمّد.3- وعظ و ارشاد و سفارش به تقواى الهى.4- خواندن يك سوره كوتاه در هر خطبه مانند سوره قل هو اللَّه، قل يا أيّها الكافرون يا سوره والعصر (بنابر احتياط واجب).5- بنابر احتياط واجب براى خود و مؤمنين و مؤمنات استغفار كند و در خطبه دوم ائمّه هدى (ع) را هنگام صلوات و درود يك يك نام ببرد. بنابراين خطبه اوّل‏ شامل پنج قسمت و خطبه دوم شامل شش قسمت است. امام بايد خطبه‏ ها را در حال قيام بخواند و ميان دو خطبه جلوس مختصرى بنمايد و صداى خود را در حدّ مقدور به نمازگزاران برساند و وعظ و ارشاد را به زبان قابل فهم براى مردم ايراد كند.

بنابر احتیاط واجب بايد مأمومين در نمازجمعه رو به قبله بنشينند(رو به امام) و به خطبه ها گوش دهند و حالتي مانند نمازگزار به خود بگيرند ولي صحبت کردن نماز را باطل نمي کند هرچند برخلاف احتياط است؛ و همچنين تکبيرها و شعارهايي که در بين خطبه ها گفته مي شود موجب بطلان نيست

این عمل کار صحیحی نیست و پشت کردن به امام جمعه شرعا اشکال دارد.

اشکالی ندارد به شرط آنکه مانع از گوش دادن به خطبه ها نشود.

در اثناء خطبه ها نماز خواندن اشکال دارد.

چنانچه یقین به باطل شدن وضو پیدا نکند، نمازش صحیح است.

واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اوّل نماز جمعه را بجا آورد باطل است، و در صورتى که وقت باقى است، باید پس از ایراد خطبه ها مجدّداً نماز جمعه را بخواند ولى اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده، یا اشتباه کرده احتیاط واجب آن است که خطبه ها و نماز را اعاده کند.

جایز نیست امام جمعه، خطبه ها و بخصوص موعظه و توصیه به تقوا را، آهسته ادا کند; بلکه لازم است که در هنگام موعظه و سفارش به تقوا، صداى خود را در حدّ مقدور به نمازگزاران برساند، و در مجامع بزرگ توسّط بلندگوها به خطبه بپردازد تا تشویق و تحذیر و مسائل مهمّه به گوش همگان برسد.

شایسته است امام و خطیب جمعه در خطبه نماز جمعه، مصالح دین و دنیاى مسلمانان را تذکّر دهد، و مردم را در جریان مسائل زیانبار و سودمند کشورهاى اسلامى و غیر اسلامى قرار دهد، و نیازهاى مسلمین را در امر معاد و معاش تذکّر دهد. از امور سیاسى و اقتصادى، آنچه را که در استقلال و کیان مسلمین نقش مهمّى دارد، گوشزد کند. کیفیّت صحیح روابط آنان را با سایر ملل بیان نماید، و مردم را از دخالتهاى دولتهاى ستمگر و استعمارگر در امور سیاسى و اقتصادى مسلمین، که منجر به استعمار و استثمار آنها مى شود، بر حذر دارد. پس خطيب بايد حدّاكثر استفاده را از خطبه ‏ها براى تهذيب نفوس مردم و آگاه ساختن آنها از مسائل مهمّ روز بنمايد كه يكى از اهداف اصلى‏خطبه‏ها همين‏ است. و از اين فريضه عبادى سياسى بهره گيرى كامل شود؛ هرگز به سراغ مسائل تفرقه ‏انداز نرود و مسلمين را به وحدت در مقابل دشمنان دعوت نمايد.