جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

نماز جمعه بايد به جماعت خوانده شود و حدّاقلّ جمعيّت براى انعقاد جمعه، پنج نفر است (امام جمعه و چهار نفر ديگر). ولى اگر هفت نفر و بیشتر باشند، فضیلت نماز جمعه بیشتر خواهد بود.

نماز جمعه تنها توسّط مردان منعقد مى شود و بر زنان واجب نیست ولی شرکت آنها در نماز جمعه، مخصوصآ در زمان ما، کار خوبى است. و مى توانند در آن شرکت کنند و نمازشان صحیح و مجزى از نماز ظهر است امّا به تنهایى (بدون شرکت مردان) نمى توانند نماز جمعه تشکیل دهند، همان گونه که نمى توانند مکمّل عدد لازم (5 نفر) باشند بنابر احتیاط واجب.

شرکت آنها در جمعه و جماعات، با توجّه به عناوین ثانویّه در عصر و زمان ما، اولى و بلکه گاهى لازم است.

مسافر مى تواند در نماز جمعه شرکت کند و نماز او مجزى است ولى تنها استماع دو خطبه کافى نیست و باید دو رکعت نماز جمعه را بخواند و مسافرین بنابر احتیاط واجب به تنهایى (بدون شرکت غیر مسافرین) نمى توانند نماز جمعه تشکیل دهند; بلکه باید نماز ظهر بخوانند. مسافر نمى تواند مکمّل عدد لازم (5 نفر) باشد; ولى اگر مسافرین قصد اقامه (ده روز یا بیشتر) بنمایند مى توانند نماز جمعه تشکیل دهند.

نماز جمعه پسران نابالغ صحیح است; گرچه نمى توانند مکمّل عدد لازم (پنج نفر) باشند، همان گونه که نمى توانند به تنهایى تشکیل نماز جمعه بدهند.

فاقدین شرایط وجوب نماز جمعه، اگر اتّفاقاً در نماز حاضر شوند، یا با مشقّت خود را به آن برسانند، نمازشان صحیح است و نماز ظهر بر آنها واجب نیست. همچنین کسانى که با وجود باران، یا سرماى شدید، یا نداشتن پا، یا عضو دیگر، که موجب مشقّت و اسقاط تکلیف نماز جمعه است، در نماز جمعه شرکت کرده اند، نمازشان صحیح است.

اگر مأمومین بعد از خطبه یا در اثناى آن متفرّق شوند (بطورى که کمتر از 5 نفر باقى بمانند) و سپس برگردند تا عدد لازم کامل شود، در صورتى که حدّ لازم خطبه محقّق شده باشد، اعاده خطبه واجب نیست، به شرط آن که موالات عرفیّه به هم نخورده باشد و الاّ اشکال دارد، و در صورتى که حدّ لازم خطبه محقّق نشده باشد، اگر علّت تفرّق انصراف مأمومین از نماز جمعه بوده، احتیاط واجب آن است که پس از بازگشت آنها،امام خطبه ها را از نو بخواند (ولو این که مدّت تفرّق کم باشد) و اگر علّت تفرّق و پراکندگى امرى نظیر باران و غیره بوده، در این صورت اگر مدّت آن به قدرى طولانى شود که عرفاً به یکپارچگى خطبه لطمه بزند، واجب است خطبه ها را از نو بخواند و الاّ خطبه قبلى را ادامه مى دهد و صحیح است.

اقتدا در قنوت اول اشکال ندارد ولی در قنوت دوم امکان ندارد.

احتیاط آن است که از این کار صرف نظر کنند.

اگر در رکعت دوم به جماعت اقتدا کرد، رکعت دوم نماز را خودش مي خواند و بنابر احتياط قنوت بعداز رکوع رکعت دوم را نمي خواند.

اگر در حضر نماز بخوانند بلند خواندن مستحب است و اگر در سفر باشد در صورتى مستحب است که با جماعت بخواند نه فرادى.

ترک قنوت در نماز جمعه سبب بطلان آن نمی شود ولی احتیاط آن است که حتی الامکان ترک نشود.