خمس گنج مشترک
اگرچند نفر باهم گنجی را بیابند محاسبه خمس چگونه است؟
اگر دو يا چند نفر گنجى پيدا كنند همه در آن شریکاند و طبق قراردادى كه دارند عمل مىكنند و سهم هر يك به حدّ نصاب برسد خمس دارد.
اگر دو يا چند نفر گنجى پيدا كنند همه در آن شریکاند و طبق قراردادى كه دارند عمل مىكنند و سهم هر يك به حدّ نصاب برسد خمس دارد.
هرگاه مالى به دست انسان از شخص كافر، يا كسى كه عقيده به خمس ندارد از طريق تجارت يا غير آن بيايد، دادن خمس آن واجب نيست، امّا اگر عقيده به خمس دارد ولى خمس آن را نداده، دادن خمس آن واجب است.
هرگاه انسان بداند مال او با اموال ديگران مخلوط شده و مقدار آن معلوم باشد و بداند كه مالك آن از چند نفر معيّن بيرون نيست، ولى نتواند مالك را بهطور معيّن تشخيص دهد، بايد در بين همه آنها بهطور مساوى تقسيم كند
در مورد مجنون خمس به مال او تعلّق نمیگیرد; ولى مجنون ادوارى در آن زمانى که عاقل است باید خمسش را بپردازد و امّا سفیه اداى خمس مالش با ولی اوست.
آنهایی كه داراى اهمیت است بايد با اجازه حكومت در آن تصرّف نمود و آنهایی كه جزئى است تعلّق به صاحبملک دارد.
چنانچه زمین مذکور را برای تهیه منزل مسکونی و از درآمد همان سال خریده شده باشد خمس ندارد.
درصورتیکه واقعاً واگذار نکرده است خمس بر عهدهی مرد است.
هرگاه کافر ذمی یعنی کافری که بهصورت یک اقلیت سالم در کنار مسلمانان زندگی میکند و شرایط ذمّه را پذیرفته، زمینی را از مسلمان بخرد باید بجای زکات عواید آن، دو برابر زکات معمولی را بپردازد.
اگر خودرو وسیله کسبوکار نباشد و موردنیاز و در شأن او و خانوادهاش باشد، خمس ندارد؛ بنابراین کسانی که خودرو را برای نیازشان میخرند خمس ندارد ولی آنها که دلال هستند و یا بهعنوان سرمایه کار میخرند مشمول خمس است و اگر در زحمت باشند خمس آن را به ذمه بگیرند هر وقت توانستند بپردازند.
به آن مقدار گندم یا وجه آنکه در سال خمسی باقیمانده، خمس تعلق میگیرد.