نماز با گفتن «اَللّهُ اَکْبَرُ» آغاز مى شود و به آن «تَکْبیرَةُ الإِحرام» مى گویند (چون با همین تکبیر است که بسیارى از کارها که قبل از نماز جایز بوده، بر نمازگزار حرام مى شود، مانند خوردن و آشامیدن، خندیدن و گریستن و سخن گفتن).
تکبیرة الاحرام از ارکان نماز است و ترك آن خواه از روى عمد باشد يا سهو نماز را باطل مى كند، امّا اضافه كردن آن (يعنى به جاى يك اللَّهُ اكْبَرُ مثلًا دو مرتبه اللَّهُ اكْبَرُ بگويد) اگر عمدى باشد موجب باطل شدن نماز است اما اگر از روى سهو باشد نماز را باطل نمى کند، هرچند احتیاط مستحب آن است که آن را اعاده کند.
«اللَّهُ اكْبَرُ» مانند ساير ذكرهاى نماز و حمد و سوره بايد به عربى صحيح گفته شود و عربى غلط يا ترجمه آن كافى نيست.
بايد موقع گفتن تكبيره الاحرام بدن آرام باشد و اگر در حالى كه مثلًا قدم بر مىدارد اللَّهُ اكْبَرُ بگويد باطل است و چنانچه سهواً بگويد احتياط واجب آن است كارى كند كه نماز باطل شود (مثلًا صورت را (مثلًا صورت را از قبله برگرداند) ) و دوباره تکبیر بگويد.
تکبیرة الاحرام تابع جهر و اخفات نماز نیست اما تکبیر و حمد و سوره و ساير ذكرهاى نماز را بايد طورى بخواند كه اگر مانعى در كار نباشد حدّاقل خودش آن را بشنود.
كسانى كه به خاطر بيمارى يا لال بودن نمىتوانند تکبیر را درست بگويند بايد هر طورى مىتوانند بگويند و اگر هيچ نمىتوانند بگويند احتياط واجب آن است كه اشاره كنند و با زبانى كه در ميان افراد كر و لال متعارف است آن را ادا نمايند و در قلب خود نيز بگذرانند.
مستحب است بعد از تکبیره الاحرام به قصد رجاء (به امید رسیدن به ثواب) اين دعا را بخوانند:«يا مُحْسِنُ قَدْ اتاكَ الْمُسىءُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنَ انْ يَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسيئِ انتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسيىءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَزْ عَنْ قَبِيحِ ما تَعْلَمُ مِنّى. يعنى: «اى خداى نيكوكار! بنده گنهكارت به در خانه تو آمده است تو امر كردهاى كه نكوكار از گنهكار بگذرد، تو نيكو كارى و من گنهكارم، به حقّ محمّد و آل محمّد رحمتت را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از كارهاى زشتى كه مىدانى از من سرزده بگذر!»
مستحب است نمازگزار موقع گفتن تکبیرة الاحرام و تکبیرهاى بین نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد (کف دستها رو به قبله باشد). و مستحب است تكبير از ابتداى حركت دستها به سمت بالا شروع شود و پايان آن تا رسيدن دست به بالا يعنى كنار گوش باشد.
روایات ناظر به دو دست است ولی بالا آوردن یک دست موجب بطلان نماز نمی شود.
هرگاه شك كند که تکبیره الاحرام را گفته يا نه، چنانچه مشغول خواندن حمد شده است به شك خود اعتنا نكند واگر چيزى نخوانده بايد تکبیر را بگويد.
باید تکبیر را بگوید و وارد نماز شود و احتیاطا قبل از آن، صورت را از قبله برگرداند.
هرگاه مى داند تکبیره الاحرام را گفته امّا شك دارد كه صحيح گفته است يا نه، اگر اين شك بعد از گفتن تکبیر پيدا شود اعتنا نكند اما اگر در حال تکبیره الاحرام شک کند، باید دوباره بگوید.
