اگر با پولى كه زكات آن را نداده ملكى بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام است و نمازش هم در آن بنابر احتیاط واجب باطل است؛ همچنين است اگر به ذمّه بخرد امّا هنگام خريدن قصدش اين باشد از مالی که زكاتش را نپرداخته پول آن را بپردازد، بنابر احتياط واجب بايد از آن اجتناب كند.
اگر چند نفر باهم شريك باشند هر كدام سهمش به حدّ نصاب برسد بايد زكات را بدهد.
زکات در نُه مورد واجب می شود:1-گندم 2-جو 3-خرما 4-انگور(كشمش) 5-طلا 6-نقره 7-گوسفند 8-گاو 9-شتربنابراین اگر كسى مالك يكى از اين نُه چيز باشد با توجه به شرايط مندرج در رساله عملیّه، بايد مقدار معيّنى را در مصارف مشخص شده صرف كند، ولى مستحب است از سرمايه كسب و كار و تجارت نيز همه سال زكات بدهد، همچنين ساير غلّات (غير از گندم و جو و خرما و كشمش) نيز زكات آن مستحب است.
با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ...) که با حرف اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیّت و مشارکت در عین می کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به عین تعلّق می گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلّق گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به تنهایی، هر چند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگران جایز نیست.
در زكات قصد قربت شرط است، يعنى بايد براى اطاعت فرمان خداوند متعال زكات بدهد و بايد در نيّت خود معيّن كند كه زكات مال است يا زكات فطره، ولى اگر زكات گندم و جو و اموال ديگرى بر او باشد لازم نيست معيّن كند چيزى را كه مى دهد زكات كدام است.
زکات در لغت به معنای پاكى از آلودگى می باشد و در اصطلاح فقهی به مقدار معينى از اموال خاص انسان كه به شرط رسيدن به حد نصاب بايد در موارد مشخص خود مصرف شود گفته می شود.
حدّ مشخصى كه براى هر يك از موارد وجوب زكات در نظر گرفته شده است.
زکات یکی از عبادات مالى اسلام است که با شرایط خاصّى واجب مى شود؛ در اهمیّت زکات همین بس که خداوند متعال در قریب به سى آیه قرآن کریم پس از دستور به نماز، سفارش به زکات مى کند؛ گویى رابطه عمیقی بین نماز و زکات است، به طورى که نماز بى زکات، نماز مقبولى نخواهد بود. همچنین روایات فراوانى در مورد زکات وجود دارد، از جمله در روایتى آمده است که: «مانع زکات و شخصى که زکات بر او واجب شده و نمى پردازد مسلمان از دنیا نمى رود»؛ زکات همانند خمس، موارد معیّنى دارد: یک قسم از آن زکات بدن و حیات انسان است که هر سال یک مرتبه در روز عید فطر پرداخت مى شود و تنها بر کسانى که قدرت پرداخت آن را (از نظر مالى) دارند واجب است و قسم دیگر زکات اموال است که به نُه چیز (گندم، جو، خرما، کشمش، شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره سکّه دار) تعلّق می گیرد.
صدقه واجب، زکات و کفارات را شامل می شود و صدقه مستحبّ هر گونه بخششی غیر از این ها را.
قبل از آن كه زكات بر انسان واجب شود نمىتواند چيزى از باب زكات به فقير دهد، ولى مىتواند به او قرض دهد و بعد از آن كه زكات بر او واجب شد حساب كند.
نماز در آن لباس اشكال دارد؛ همچنين اگر لباسى را نسيه بخرد امّا در موقع معامله قصدش اين باشد كه از پولى كه خمس يا زكات آن را نداده بدهى خود را بدهد، يا اصلًا بدهى خود را ندهد، نمازش اشكال دارد.
هر آنچه در خاطر دارد که زکات آن را نداده، محاسبه کند و بپردازد.
