مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

کل معامله باطل است.

خریدوفروش چيزهايى كه از يك جنس نيست به هر صورت كه باشد مانعى ندارد، مثل ‏اين‏كه ده كيلو برنج را به بيست كيلو گندم بفروشند.

جو و گندم در ربا يك جنس حساب مى‏شود، بنابراين نمى‏توان ده كيلو گندم را با دوازده کیلو جو يا بالعكس معامله كرد، حتّى اگر ده كيلو جو بخرد كه در مقابل آن هنگام خرمن ده كيلو گندم بدهد آن نيز حرام است، زيرا جو را نقد گرفته و بعد از مدّتى گندم را مى‏دهد و اين مانند آن است كه زيادى گرفته باشد

در معامله یک نوع جنس چنانچه جنس‌هایی را كه با وزن و پيمانه نمی‌فروشند بلكه با عدد و متر مى‏فروشند مانند تخم‌مرغ و پارچه و بسيارى از ظروف و يا با مشاهده مى‏فروشند مانند بسيارى از حيوانات، اگر تعداد كمتر را به تعداد بيشتر بفروشند اشكال ندارد.

گرفتن ربا از شرکت‌های خارجی اشکالی ندارد ولی سود شرکت‌های زنجیره ای مانند گلدکوئیست حرام است.

احتیاط واجب این است که فرقى میان این دو گذارده نشود.

معامله جنس‌های مختلفى كه از يك ريشه گرفته‌شده است با تفاوت‏ اشكال دارد، مثل‌اینکه ده كيلو روغن را به بيست كيلو پنير بفروشند، يا به پنجاه كيلو شير، يا پانزده كيلو كره.

اگر منظور مبادله ارزهاى مختلف باهم باشد، اشکالى ندارد و اگر منظور معامله نوع واحد پول بوده باشد که مثلاً اسکناس ایرانى را با اهمان مبادله کنند چنانچه اسکناس‌ها باهم در عرف بازار متفاوت باشد مثل این‌که اسکناس‌های درشت را گاه بهتر از اسکناس‌های کوچک می‌پسندند همان‌طور که براى مسافران مرغوب‌تر است در اینجا نیز می‌‌تواند به‌صورت یک کالا و تابع عرضه و تقاضا باشد (البتّه با تفاوت کمى که در این‌گونه موارد در میان عقلا ملحوظ است) صورت سوّمى نیز دارد و آن این‌که بخواهند براى فرار از ربا مقدارى از اسکناس نقد را با مقدار بیشترى به‌صورت نسیه و مدت‌دار بفروشند بی‌آنکه تفاوت اسکناس‌ها موردنظر باشد این نوع معامله اشکال دارد و درواقع همان وام توأم با رباست که نام بیع بر آن نهاده شده است.

فرقى میان پسر و دختر نیست.

اگر به‌گونه‌ای باشد که به ازای تفاوت بین سالم و معیوب و یا مرغوب و غیر مرغوب اضافه‌ای از غير جنس آن بگيرد، آن‌هم ربا و حرام است. مثل اين‏كه ده كيلو گندم مرغوب را بدهد و ده كيلو گندم نامرغوب به‌اضافه ده تومان پول بگيرد، بلكه اگر چيزى زيادتر نگيرد ولى شرط كند خريدار كارى براى او انجام دهد آن نيز ربا و حرام است.

این تعبیر، یک تعبیر شاعرانه است و ازنظر حکم شرع اثرى ندارد.

جایز نیست.