شمول نافذ بودن نظر ولی در امور غیر مالی که به مصلحت مولی علیه است
در فقه غنی اسلام، اهلیت افراد جهت تصرف در اموالشان موقوف بر بلوغ و رشد آنها است و شارع مقدس در جاهایی که فرد به عللی چون جنون یا سفه، تصرف عقلایی در اموال خود را نمی کند، نصب قیم توسط حاکم را به جهت جلوگیری از ورود ضرر به فرد یا اطرافیان و یا جامعه توصیه نموده است.تا آنجایی که بنده اطلاع دارد بحث حجر و نصب قیم برای غیر رشید مطلقا جهت امور مالی وضع شده اند، با توجه به ابتلائات جامعه امروز، ما با موارد زیادی از عدم تصمیم گیری صحیح و عقلایی در امور غیر مالی هم مواجه هستیم، مثل دختری که صرفا به دلیل ریزش مو و نازیبا شدن، در هنگام شیمی درمانی ( جهت درمان سرطان) ، از ادامه معالجه ممانعت می کند، با توجه به مصداق عرض شده، که مریض به دلیلی واهی خود را در معرض مرگ بسیار سریع قرار می دهد، آیا می توان مدعی حجر مریض در امور مربوط به درمان او شد ؟ عملا در اینجا حجر در امور غیر مالی مطرح است.
در این گونه موارد نیز باید نظر ولی عمل شود البته لازم است با ملایمت رفتار کنند.
عدم ضمان ولیّ (قیّم) نسبت به تصرفات
فردی دو تا فرزند دارد، به آنها زمینی ارث رسیده است و آن را فروخته، یکی از فرزندان با سهم خودش خانهای خریده و سود برده ولی دیگری که صغیر بوده است ولی او سهمش را در بانک گذاشته و او سودی نکرده است، آیا قیّم ولیّ او ضامن است؟
در فرض سؤال قیّم مرتکب گناهی نشده و ضامن نیست.
مراتب اولویت حضانت و قیمومیت
لطفاً ترتیب و اولویت حضانت و قیمومیت ولایت دراموال فرزندان را بهصورت کلی بیان فرمایید؟
در مورد حضانت: مادر نسبت به دختر تا 7 سال و پسر تا دو سال و پدر در بقیه مدّت حضانت و سرپرستی را بر عهده میگیرند و اگر آنها صلاحیت نداشته باشند حاکم شرع تصمیم میگیرد حضانت را به چه شخصی بدهد و در مواردی که پدر فوت میکند با مراجعه به حاکم شرع در صورت صلاحیت داشتن مادر حضانت به او واگذار میشود، البته در مواردی که حضانت بر عهدهی والدین است نیازی به اجازهی حاکم شرع نیست.در مورد قیمومیت: چنانچه پدر یا جد پدری زنده باشند قیمومیت دارند و اگر هیچکدام از آن دو نباشند یا صلاحیت نداشته باشند، با اجازهی حاکم شرع میتوان شخص دیگری مانند مادر یا برادر یا عمو یا دایی را بهعنوان قیّم مشخص نمود.
حکم پس گرفتن حق حضانتی که در مقابل مهریه بوده توسط پدر در صورت ازدواج زن
مردی همسرش را طلاق داده و همسر دخترش را بهجای مهریه گرفته و حالا خانم ازدواجکرده. آیا مرد میتواند دخترش را که الآن 7 سال دارد از همسر اوّلش بگیرد؟
درصورتیکه ماندن بچه در نزد زن مشکلی ایجاد نکند بهتر است با آن موافقت کند و اگر مشکلی ایجاد میکند احتیاط آن است که مهریه را بدهد و بچه را پس بگیرد.
حضانت فرزند بعد از بلوغ
نظر به اینکه سن بلوغ در دختران 9 سال تمام قمری و در پسران 15 سال تمام قمری میباشد ؛ و از طرفی قانون در خصوص نگهداری فرزند بعد از سن بلوغ ساکت میباشد و در ماده 1169 قانون مدنی و تبصره آن نیز هیچ اشاره ای نشده است ؛ لذا خواهشمند است توضیح بفرمائید که با رسیدن فرزند به سن بلوغ آیا وی از مدار حضانت خارج میگردد یا خیر ؟ و نگهداری فرزند در این مورد به چه ترتیبی میباشد ؟
حضانت دختر تا هفت سال و پسر تا دو سال با مادر است و بعد از آن تا زمانی که نیاز به حضانت دارد حتی اگر بالغ شده باشد با پدر است.
نفقه دوران حضانت
نفقهی دوران حضانت بر عهدهی چه کسی است؟
نفقه بر عهدهی پدر است و درصورتیکه فوتشده است یا در دسترس نیست بر عهدهی قیّم او است.
قیمومیت و ازدواج
وقتی زنی قیم می شود آیا میتواند شوهر کند یا نه؟
قیمومیت مانع شوهر کردن نمی شود.
محدوده ولایت پدر بر فرزند بالغ
ولایت پدر بر پسر بالغ تا چه حد است؟یعنی شامل چه موارد و چه حوزه هایی می شود؟ 2. آیا حتی اگر پدر فاسق باشد باز بر پسر ولایت دارد؟
پدر در هر حال ولایت بر فرزند دارد مشروط بر اینکه رعایت حق او را بکند و اگر رعایت نمی کند ولایت نخواهد داشت.
جبران سهم صغیر در صورت استفاده از اموالش
چنانچه به خاطر مشکلات شديد مالی فردی قیّم صغیر از اموال او به آن فرد قرض بدهد، آیا لازم است، مصلحت صغیر رعایت شود و به خاطر این استفاده مبلغی را جبران نمایند؟
در فرض سؤال سود مناسب این مدت را به آنها بدهند.
اجبار مادر توسط دادگاه به ادامهی حضانت
چنانچه زوجه در مقابل بخشش مهریهی خود حضانت فرزندان خود را تا بلوغ قبول کرده است (چه با نفقه یا بدون نفقه)، بعد از طلاق امتناع نماید، آیا دادگاه میتواند او را ملزم به آن نماید؟
چنانچه شرعاً (از طریق مصالحه، یا شرط ضمن العقد) موظّف شده باشد، دادگاه میتواند زوجه را به نگهدارى اطفال اجبار کند.