مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كسى كه موفّق به درك وقوف در عرفات از ظهر تا غروب نشود، واجب است مقدارى از شب عيد را ـ هرچند كم باشد ـ در انجام‌ توقّف كند، بنابراين اگر براثر موانع، زمانى به عرفات برسد كه مردم ازآنجا كوچ كرده باشند، مقدارى از شب را مى‌ماند، سپس به‌سوی مشعر مى‌رود، به‌شرط آن‌که قبل از طلوع آفتاب روز عيد خود را به مشعرالحرام برساند و اين را «وقوف اضطرارى عرفات» مى‌گويند و اگر موفّق بر وقوف اضطرارى نيز نشد، يعنى نتوانست چيزى از شب را در انجام‌ بماند، كافى است مقدارى از وقوف مشعرالحرام را، درك كند. در اين صورت نيز حجش صحيح است.

اگر كسى براثر عذرى موفّق بر وقوف در عرفات در روز نهم ذی‌الحجه نشود و شب عيد را هم عمداً و بدون هيچ عذرى وقوف نكند، حج او باطل مى‌شود؛ هرچند وقوف در مشعرالحرام را درك نمايد.

گرچه وقوف در عرفات در تمام‌وقت آن (از ظهر تا غروب روز نهم) واجب است و تركش گناه مى‌باشد، ولى تمام آن از اركان حج نيست. بلكه ركن حج فقط مقدارى از اين مدّت است؛ يعنى اگر كسى تنها مقدارى از ظهر تا غروب را در عرفات توقّف كند، حجش صحيح است و اگر عمداً وقوف را در تمام اين مدّت ترك كند حج او باطل خواهد شد و وقوف در شب عيد، كه «وقوف اضطرارى» نام دارد، براى او كفايت نمى‌كند.

نمازخواندن باطل نیست ولی وقوف بر جبل الرحمه در روز عرفه کراهت دارد.

احتياط آن است كه از اوّل ظهر تا غروب آفتاب در انجام‌ توقّف كنند، خواه سواره باشند يا پياده، در حال حركت باشند يا نشسته، در حال بيدارى باشند و يا مقدارى خواب و مقدارى بيدار و مستحب مؤكّد است كه در اين مدّت مشغول ذكر خدا و توجّه به ذات پاك او و توبه و دعا باشند، كه فضيلت دعا و نيايش در اين زمان و مكان بى‌نظير است.

دومین واجب از واجبات حج، وقوف به عرفات است. عرفات بيابانى است در حدود بيست كيلومترى مکه، كه امروز به‌صورت نيمه مشجّر درآمده و واجب است حجاج از ظهر تا غروب روز نهم ذی‌الحجه در انجام‌ بمانند.

حج او اشکالی ندارد. درصورتی‌که کاری برخلاف احرام انجام داده باید کفاره دهد و فرزند او فرد سعادتمندی خواهد بود ان شاء الله.

چنانچه کاملاً پاک‌شده باشد عمره او هنگام پاك بودن صحيح است و ديدن لك بعدازآن ضررى به آن نمى‌زند؛ (زيرا طُهر متخلّل بنا بر اقوى حكم حيض را ندارد).

هرگاه از روى عمد قبل از غروب آفتاب از عرفات كوچ كند و بازنگردد، گناه كرده و بايد يك شتر در منى (و احتیاطاً در روز عيد) قربانى كند (و اگر نتواند شتر قربانى كند، بايد هيجده روز روزه بگيرد) و درهرصورت حجش صحيح است و اگر قبل از غروب آفتاب دوباره به عرفات بازگردد و تا غروب در انجام‌ بماند و سپس كوچ كند، كفّاره‌اى بر او واجب نيست.

اگر در تمام‌وقت بی‌هوش يا خواب باشد، وقوف او باطل است، ولى چنانچه قبل از ظهر به عرفات آمده و نيّت كرده، صحيح است.

هرگاه قبل از غروب آفتاب كوچ كند، اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسئله باشد، درصورتی‌که يادش بيايد اگر امكان دارد بايد بازگردد و اگر مراجعت نكند گناهكار است و بنا بر احتياط كفّاره نيز دارد و اگر يادش نيامد چيزى بر او نيست.

بايد به حج اِفراد عدول كند و بعد از اتمام حج، عمره مفرده بجا آورد.