جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه زنى كودكى را شیر دهد با نُه شرط سبب محرم شدن خواهد بود: 1- شیر از ولادت باشد، بنابراين اگر پستان بدون تولّد فرزندى شیر پيدا كند و كودكى از آن بنوشد سبب محرميّت نمى‏شود. 2- بچه از زن زنده بخورد، پس اگر پستان زن مرده‏اى را به دهان بگيرد و شير بخورد اثرى ندارد. 3- شیر آن زن از حرام نباشد، بنابراين اگر شیر بچه ‏اى را كه از زنا به دنيا آمده به بچه ‏اى بدهند به كسى محرم نمى‏شود. 4- شیر را از پستان بمكد، ولى احتياط واجب آن است اگر شیر را در گلوى بچه بريزند با آن زن و محارم او ازدواج نكند. 5- شیر را با چيز ديگر مخلوط نكنند. 6- شیر مربوط به يك شوهر باشد، بنابراين اگر زنى را كه داراى شیر است طلاق‏ دهد بعد شوهر ديگرى كند و از او باردار شود و تا موقع وضع حمل شیرى كه مربوط به شوهر اوّل داشته باقى بماند و مثلًا كودكى را هشت دفعه از شیر مربوط به شوهر اوّل و هفت دفعه از شیر مربوط به شوهر دوم شير دهد آن كودك به كسى محرم نمى‏شود، همچنين اگر زنى از شیر مربوط به شوهر اوّل كودكى را بطور كامل شیر دهد و بعد از شیر مربوط به شوهر دوم كودك ديگرى را شیر دهد آن‏دو به يكديگر محرم نمى‏شود. 7- كودك به واسطه بيمارى شیر را قى نكند، ولى احتياط واجب آن است در اين صورت كسانى كه به واسطه شیر دادن به آن بچه محرم مى‏شوند با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه هم به او ننمايند. 8- كودك پانزده مرتبه، يا يك شبانه روز شیر كامل بخورد، يا آن مقدار شیر به او بدهند كه بگويند از آن شیر استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روييده است و احتياط مستحب آن است كه اگر ده مرتبه شیر بخورد كسانى كه به واسطه شیر خوردن با او محرم مى‏شوند با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه نيز به او ننمايند. 9- دو سال كودك تمام نشده باشد، بنابراين بعد از تمام شدن دو سال اگر به او شیر دهند به كسى محرم نمى‏شود، حتّى اگر پيش از تمام شدن دو سال چهارده مرتبه و بعد از آن يك مرتبه شیر بخورد با كسى محرم نمى‏شود، ولى اگر از موقع زاييدن زن بيش از دو سال گذشته باشد و شیر او باقى باشد و بچه ‏اى را شیر دهد احتياط واجب آن است كه با زنانى كه به واسطه شیر خوردن با او محرم مى‏شوند ازدواج نكند و نگاه محرمانه هم ننمايد.

وكيل و موكّل هر دو بايد عاقل و بالغ و رشيد (كسى كه اموال خود را بيهوده مصرف نكند) باشند و وكالت را از روى قصد و اختيار انجام دهند.

بايد بالغ و عاقل‏ باشند و از روى قصد و اختيار اقدام كنند و نيز بايد ممنوع التّصرّف در اموال خود نباشند (مانند آدم سفيهى كه مال خود را نمی‌تواند سرپرستى كند و بيهوده مصرف می‌نماید).

آری؛ كسى كه با سرمايه شركت معامله مى‏كند اگر برخلاف قراردادى كه با او كرده‏اند خریدوفروش كند و خسارتى پيش آيد ضامن است.

مسافرى كه خرجى او تمام‌شده، يا اموالش به سرقت رفته، يا مركبش ازکارافتاده، چنانچه سفر او سفر معصيت نباشد و نتواند با فروختن چيزى يا قرض كردن مالى خود را به مقصد برساند، می‌تواند زكات بگيرد، هرچند در وطن خود فقير نباشد و لازم نيست بعد از رسيدن به وطن مقدارى را كه از باب زكات گرفته برگرداند، ولى اگر بعد از رسيدن به وطن چيزى از زكات زياد آمده باشد بايد آن را به حاكم شرع بدهد و بگويد زكات است.

زكات فطره بر تمام كسانى كه قبل از غروب شب عيد فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، يعنى بايد براى خودش و كسانى كه نانخور او هستند، هر نفر به اندازه يك صاع (تقريباً سه كيلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو يا خرما يا برنج يا ذرت و مانند اينها به مستحق بدهد و اگر پول يكى از اينها را بدهد كافى است.

زكات فطره را بنابر احتياط واجب بايد فقط به فقرا و مساكين بدهند مشروط بر اين‏كه مسلمان و شيعه دوازده امامى ‏باشند و به اطفال شيعه كه نيازمند هستند نيز مى ‏توان فطره داد، خواه به مصرف آن ها برسانند يا از طريق ولىّ طفل به آن ها تمليك كنند؛ ولی فقيرى كه فطره مى ‏گيرد لازم نيست عادل باشد، هر چند احتياط واجب آن است كه به شرابخوار و كسى كه آشكارا معصيت كبيره مى ‏كند فطره ندهند و همچنين به كسانى كه فطره را در معصيت خداوند مصرف مى ‏كنند.

هرگاه فروشنده قيمت خريد جنس را به مشترى بگويد و بر اساس آن معامله كند بايد تمام چيزهايى را كه به‌واسطه آن‌ها قيمت کم‌وزیاد مى‏شود بيان كند، مثلاً بگويد كه آن را نقد به اين قيمت خريده يا نسيه (خواه به همان قيمت بفروشد يا كمتر يا بيشتر).

معامله سلف شش شرط دارد: 1- صفات و خصوصيّات جنس را كه در قيمت تأثير دارد بايد معيّن كنند، ولى البتّه دقت زياد لازم نيست، همین‌قدر كه‏ گفته شود خصوصيّات آن معلوم شده كفايت مى‏كند؛ به همين جهت، معامله سلف در اجناسى كه نمى‏توان خصوصيّات آن را معيّن كرد (مانند بعضى از انواع پوست و گوشت و فرش) باطل است. 2- پيش از آن‌که خريدار و فروشنده از هم جدا شوند، تمام قيمت بايد پرداخته شود و اگر مقدارى از قيمت را بدهد معامله به همان مقدار صحيح است، ولى فروشنده مى‏تواند معامله را فسخ كند.3- بايد مدّت را کاملاً معيّن كند، مثلاً اگر بگويد اوّل خرمن جنس را تحويل مى‏دهم (و اوّل خرمن دقيقاً معيّن نباشد)، معامله باطل است. 4-زمانى را براى تحويل جنس معيّن كنند كه در آن‌وقت معمولاً جنس وجود دارد.5- بنا بر احتياط واجب محل تحويل جنس را تعيين كنند كه در كدام شهر و كدام منطقه تحويل مى‏دهند، مگر این‌که از سخنان آن‌ها جاى آن معلوم باشد.6- بايد وزن يا پيمانه آن را تعيين كنند، امّا جنسى را كه معمولاً با ديدن معامله مى‏كنند (مانند بسيارى از انواع فرش) اگر با ذكر صفات، سلف بفروشند اشكال ندارد، ولى بايد تفاوت افراد آن به‌قدری كم باشد كه مردم به آن اهمیت ندهند.

رعایت شرایط وقف نامه واجب است و بدون آن، ماندن طلاّب در آن مدرسه، اشکال دارد.

محارب به کسى مى گویند که با اسلحه مردم را تهدید کند و قصد جان یا مال یا ناموس مردم را داشته باشد، و در محیط اجتماع ناامنى ایجاد کند. مفسد فى الارض کسى است که منشا فساد گسترده اى در محیطى شود; هر چند بدون توسّل به اسلحه باشد، مانند قاچاقچیان موادّ مخدّر و کسانى که مراکز فحشا را به طور گسترده ایجاد مى کنند. و اگر در غیر کشور اسلامى، این کار در منطقه مسلمان نشین صورت گیرد، حکم محارب نیز جارى مى شود.‌

در صورتى که به خاطر کمبود وقت و مشکلات دیگر، احضار طرفین میسّر نشود، استفاده از این روش مانعى ندارد. ‌