تصرف اموال محجور توسط فرزندان
شخصى که داراى مقداری پول نقد بوده سکته مغزى نموده و در اثر آن در مشاعر و حواسّ او اختلال پیشآمده، بهطوریکه عملاً سفیه شرعى محسوب شده و محجور میگردد; همسر و یکى از فرزندان او تصمیم میگیرند خانهای با همان پول خریدارى کنند تا این فرزندى که در سنّ ازدواج بوده در آن سکونت نماید; قابل توجّه اینکه شخص محجور، ولی خاصی ندارد و همسر و فرزندان او نیز از طرف حاکم شرع یا بهحکم قانون قیّم او نیستند و از طرف دیگر، هیچیک از همسر و دو فرزند مذکور قصد تملّک و خرید خانه براى خود نداشته و قصد قرض گرفتن پول را نیز نداشتهاند، حال در این صورت شرعاً چه کسى مالک آن خانه است؟ و چنانچه فرزندى که در آن خانه سکونت کرده و سند به نام اوست، مخارجى در آن منزل بنماید تکلیف این مخارج چیست؟
چنانچه خانه را با پول پدر گرفتهاند و او در آن زمان محجور بوده، معامله باطل است مگر اینکه قیّم شرعى آن را اجازه دهد که در این صورت خانه تعلّق به پدر دارد و هزینههایی که آن فرزند در آن منزل کرده از کیسه خود او رفته است، ولى اگر چیزهاى قابل انتقالى، مانند کابینت و امثال آن باشد، متعلّق به خود اوست.
تصرفات محاباتی یا تبرعی محجور در مال خود
در بحث محجوریت آیا عدم نفوذ، یا بطلانِ معاملاتِ بهقصد اضرار در معاملات معوّض و مجّانى، منوط به علم منتقل الیه است؟
در این موارد اگر مورددعوا باشد معیار علم قاضی است.
تأثیر علم به تمکن پرداخت دیون در تصرفات مباح له
آیا علم و جهل مباح له به تمکّن یا عدم تمکّن پرداخت دیون توسط مدیون، تأثیری در جواز یا عدم جواز تصرفات او دارد؟
علم و جهل مباح له نقشی جواز تصرفت او ندارد.
تصرفات محاباتی یا تبرعی محجور در مال خود
تصرفات محاباتى، تبرّعى و به کمتر از ثمن المثل مدیون، با قصد اضرار و فرار از دین چگونه است؟
هیچکس مجاز نیست اموال خود را تلف کند، یا به دیگرى اجازه اتلاف بدهد. همچنین معاملات محاباتیّه که سبب ضایع شدن حقّ طلبکاران میشود، نیز جایز نیست.
منافات حکم عدم جواز اتلاف مال خود با قاعده تسلیط
آیا حکم به عدم جواز اتلاف مال از سوى مالک، با عموم قاعده تسلیط منافاتى ندارد؟
قاعده تسلیط مشروط به شروطی است ازجمله اینکه تصرفات معقول باشد.
اخذ خسارت از طلبکاران توسط بدهکار به جهت حبس
چنانچه شخص بدهکارى به علّت ورشکستگى راضى شود حتّى منزل مسکونى و محل کسبوکار خود را به قیمت روز به طلبکاران خود بدهد امّا طلبکاران فقط پول نقد از او بخواهند و شخص بدهکار را زندانى نمایند آیا شخص بدهکار در این مدّت که در حبس بوده و وقتش هدررفته، بر طلبکاران حقّى پیدا میکند که بتواند از طلبِ طلبکاران کسر نماید؟
در فرض مسئله ازنظر شرعى نمیتواند خسارتى از طلبکاران بگیرد.
تقاص حق خود از محجور
دائن میتواند حقّ خود را بهزور، یا با تقاص از محجور بگیرد؟
درصورتیکه هیچ راهی جز این ندارد و این کار با مفسده همراه نباشد میتواند بهزور یا با عنوان تقاص بگیرد.
معاملات مدیون غیر محجور
تحت چه شرایطى معاملات مدیون غیر محجور نافذ نمیباشد؟
درصورتیکه بهحکم حاکم شرع محجور نشده باشد معاملتش درهرحال نافذ و صحیح است ولى اگر موجب سلب قدرت از اداى دِین شود حرام است.
محجوریت کسی که کارهای غیرعاقلانه انجام میدهد
شخصى است کارهاى غیرعاقلانه انجام میدهد مثلاً پولهای خود را در اختیار افراد قمارباز قرار میدهد و فقط به گرفتن چک بیمحل از قمارباز اکتفا میکند یا با اینکه زن و بچه او به خانه احتیاج دارند خانه را به دیگرى واگذار میکند آیا میتوان او را از این دخل و تصرفات بازداشت و یا فرزندان او میتوانند از کارهای او به محاکم قضایى شکایت کنند و یا حاکم شرع و نماینده ولیفقیه خود با نبود شاکى میتواند رأساً علیه آن فرد اقدام نماید؟
در فرض سؤال چنین کسى سفیه است و حقّ دخالت مستقیم در اموالش را ندارد و فرزندان وی حقّ شکایت به محاکم قضایی را دارند و نیز حاکم شرع و کسانى که از طرف او براى اینگونه کارها مأذون هستند در مواردى مانند مورد فوق میتوانند مستقیماً بدون وجود شاکی دخالت کنند و اقدامات لازم را به عملآورند.
حکم ازدواج محجور
ازدواج دائم و موقت محجور حکمش چیست؟
مانعی ندارد ولی اگر حاکم شرع او را محجور از تصرف در اموال کرده باشد چیزی از اموال را نمیتواند مهریه قرار دهد همچنین بهعنوان نفقه.