مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

تا دو واسطه باعث انتقال نجاست می‌شود نه بیشتر، یعنى اگر دست نجس مثلاً به دست دیگرى بخورد آن‌هم نجس می‌شود و اگر آن، به شىء سوّمى بخورد نجس می‌شود، ولى اگر شىء سوّم به چهارمى بخورد نجس نخواهد شد و به تعبیر دیگر، متنجّس اوّل و دوم سبب سرایت نجاست می‌شود ولى متنجّس سوم سبب نخواهد شد. و این امر بسیارى از مشکلات باب طهارت و نجاست را حل می‌کند.

مسئله نجاست و پاکی بسیار ساده است و سفارش شده جستجو نکنند و تنها مواردی که یقین به نجاست دارید را بشورید و از روایات به دست می‌آید چنانچه فرد شک دارد جایی از بدن نجس شده است، لازم نیست حتّی نگاه کند تا یقین پیدا شود و یا اگر شک در ترشح نجاست دارد می‌تواند آب به آن محل بپاشد تا یقین حاصل نشود که نجاست ترشح‌شده است. یعنی حتی در مواردی که به‌راحتی می‌توان به طهارت و نجاست علم پیدا کرد، نیاز به تفحّص نیست هرچند در موارد دیگر مانند اطّلاع از وقت اذان، به فتوای ما، تفحّص برای کسب علم لازم است.

این را با یک مثال ساده روشن می‌کنیم فرض کنید دست شخصی نجس شد و سپس خشک شد (البته عین نجاست در آن نیست) دیگری با دست‌تر با او دست داد، دست نفر دوم نجس می‌شود و هرگاه دست او خشک شد و نفر سومی با دست‌تر به او دست داد، دست نفر سوم هم نجس می‌شود ولی اگر او با شخص چهارمی دست دهد هرچند دست نفر چهارم هم تر باشد، دست او نجس نمی‌شود. اینجاست که می‌گوییم واسطه سوم نجس است ولی نجس نمی‌کند.

این اصل هم در شبهات موضوعیه و هم در شبهات حکمیه جاری می‌شود.

منظور از رطوبت براى سرایت این است که وقتى دست‌خشک بر آن شىء مرطوب بگذارد، انسان به‌آسانی آثار ترى را ببیند. احساس سردى در دست هیچ ارتباطى به رطوبت ندارد و نجاست به آن منتقل نمی‌شود و این سؤال دلیل وسواسى بودن شماست.

هرگاه با آب، چیزی را که نجس شده (با شرایطی که در رساله آمده) بشویند پاک می‌شود اما اگر با آب قلیل باشد، آبی که از آن جدا می‌شود و آن را «غساله» می‌گویند نجس است و اگر با آب‌لوله‌کشی یا آب کر بشویند چنانچه ذرات نجاست در غساله نباشد پاک است.

دست او نجس نمی‌شود، همین‌طور هر دو چیزى که می‌داند یکى از آن دو نجس شده، ولى نمی‌داند کدام نجس است ملاقات با یکى از آن دو سبب نجاست نمی‌شود.

هرگاه چيزى پاك بوده شك دارد نجس شده است يا نه پاك است و اگر چيزى قبلاً نجس بوده شك دارد پاک‌شده يا نه نجس است.

افراد وسواسى نبايد به علم و يقين خود در طهارت و نجاست توجّه كنند، بلكه بايد ببينند افراد معمولى در چه مورد يقين به طهارت يا نجاست پيدا مى‏كنند و به ‏همان ترتيب عمل كنند و براى ‏ترك وسواس، بهترین راه، بى‏اعتنايى است.

هرگاه مى‏داند يكى از دو ظرف، يا دو لباس كه هر دو قابل‌استفاده اوست نجس شده و نداند كدام است بايد از هر دو اجتناب كند (مثلاً در مورد خوردن یا استفاده برای لباس نمازگزار)، امّا اگر مثلاً نداند لباس خودش نجس شده، يا لباس شخص بيگانه‏اى كه مورداستفاده او نيست، اجتناب لازم ناست.

زمين يا پارچه و مانند آن اگر رطوبت داشته باشد و چيز نجسى به آن برسد همان قسمت نجس می‌شود و بقيّه پاك است، مگر اين‏كه رطوبت به‌قدری زياد باشد كه از جايى به‌جای ديگر سرايت كند. همچنين خيار و خربزه و ماست و امثال آن‌ها اگر رطوبت زياد و مسرى نداشته باشد، همان محل ملاقات نجس می‌شود.

هرگاه انسان ببيند كسى بدون اطّلاع چيز نجسى را مى‏خورد، يا بالباس نجس نماز مى‏خواند لازم نيست به او خبر دهد، امّا اگر صاحب‌خانه ببيند ميهمان بالباس و بدن‌تر روى فرش نجسى مى‏نشيند، احتياط واجب آن است كه به او اعلام كند.