مانع نبودن وصیت میت نسبت به برخی وراث از سهم بردن آنان از ماترک
شخصى از محل ثلث اموال خويش براى برخى از ورثهاش وصیت كرده است، آيا اين وصیت مانع از سهمالارث آنها میشود؟
وصیت ميّت در ثلث اموالش براى برخى از ورثه، مانع سهمالارث آنها نمىشود؛ مگر اینکه آن را مشروط به عدم اخذ سهمالارث كرده باشد و موصیله پذيرفته باشد.
حق ورثه نسبت به موقوفهی بلااستفاده
شخصی سالها پیش قطعهای زمین و مقداری پول به آموزشوپرورش واگذار کرده به این نیت که مدرسهای در آن ساخته شود اما هنوز این مدرسه به علل نامعلومی ساخته نشده است و در حال حاضر عنوان میکنند که دیگر در آن منطقه به مدرسه نیازی نیست. تکلیف ورثه او چیست؟
وجه مزبور و زمین به ورثه آن مرحوم برمیگردد و اگر ورثه اجازه دهند میتوان چیز دیگری در آنجا ساخت.
تصرف بعضی از ورثه در ماترک، بیش سهمالارث خود
آیا بعضى از ورثه حق دارند بیش از سهم ارث خود، در ترکه تصرّف کنند؟
هیچیک از ورثه حق ندارند بیش از سهم خود را از اموال میّت بردارند، مگر به رضایت بقیّه؛ و بهطورکلی استفاده از ملک مشترک بدون رضایت تمام افراد جایز نیست.
فروش جمیع مایملک در مرض منجر به فوت
شخصى دو سال قبل از فوتش، باوجود مرضى که منجر به فوت او شده است، جمیع مایملک خود را به همسرش فروخته است که بالتّبع ورثه شرعى او از ارث محروم شدهاند، آیا این معامله صحت شرعى دارد؟ در فرض مذکور اگر معامله صورى بوده باشد صحیح است یا خیر؟ اگر در فرض مذکور احتمال اجبار در معامله باشد حکم آن چیست؟ اگر در فرض مذکور احتمال قصد ضرر زدن به ورثه باشد حکم آن چیست؟
هرگاه معامله بهصورت ظاهر، جدی و اختیارى بوده نافذ است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود.
تکلیف ارث زوجه در صورت اختلاف او با ورثه در زمان وقوع طلاق
میان زوجه مطلقهای که همسرش فوت کرده و ورثه شوهر وى در اصل طلاق اتّفاق نظر و در زمان آن اختلاف وجود دارد. زوجه مطلقه مدّعى وقوع طلاق در مرض منتهى به مرگ زوج است و ورثه مدّعى وقوع طلاق در زمان صحت وى میباشند. قول کدامیک مقدّم است؟
زوجه باید اثبات کند که طلاق در مرض موت واقعشده، وگرنه حق ندارد، ولى بهتر این است که با ورثه بر مبلغى مصالحه کنند.
ارث ربیبه (فرزند همسر)
خانم بیوهای با داشتن چند فرزند شوهر میکند. پس از مدّتى شوهر جدید نیز فوت مینماید. نحوه ارث فرزندان زن از آن شخص به چه صورت است؟ در عکس مسئله آیا ورثه از نامادرى ارث مىبرند؟
نه فرزند عیال از شوهر مادر ارث میبرد و نه شوهر از فرزندان او؛ و همچنین در عکس مسئله، یعنى بچههای مرد از نامادرى ارث نمیبرند.
فرزند حاصل از تلقیح مصنوعی با نطفه مرد اجنبی
آیا فرزند متولّد از تلقیح مصنوعى، اگر نطفه از یک مرد اجنبى باشد، از پدر خود ارث میبرد؟ و آیا این فرزند از مادر و مادر از فرزند ارث میبرد؟
اگر نطفه از مرد اجنبى بوده باشد نه از پدر ارث میبرد و نه از مادر؛ ولى نسبت به پدر و مادر محرم است و اگر به تصور حلال بودن (که معمولاً به این صورت است) بوده ارث میبرد.
تقسیم ارث باوجود برادر و خواهر پدری و مادری
اگر وارث فقط برادر و خواهر پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم میشود؟
اگر وارث، برادر و خواهر پدر و مادرى باشند سهم هر برادر دو برابر خواهر خواهد بود.
ادعای ورثه میت نسبت به سهمالارث پدری او
از شخصى سه فرزند دختر باقیمانده است که هرکدام بالغه و عاقله هستند، مقدارى ملک از پدرشان باقیمانده است، هرکدام شخصی را وکیل کردهاند تا ملک را تقسیم کنند، وکلا ملک را با ریسمان اندازهگیری و با قرعهکشی مال را تقسیم کردهاند و هرکدام راضى و قانع شدند، مدّت 28 سال از این تقسیم گذشت و خواهر بزرگ فوت کرد. اکنون ورثه او مدّعى هستند که مادرشان به حقّ خود نرسیده است حکم شرعی در این مسئله چیست؟
تقسیم به قوّت خود باقى است مگر اینکه با دلیل قاطع شرعى ثابت شود که او در آن زمان به حقّ خود نرسیده است.
ادعای هبه یا فروش سهمالارث
هرگاه برادر و خواهرى وارث پدرى شوند و ترکه در دست برادر بماند و بعد هردو از دنیا بروند، وارثان خواهر میگویند سهم ما را بدهید ولى وارثان برادر میگویند آن خواهر سهم خود را هبه کرده یا فروخته است، تکلیف چیست؟
درصورتیکه پس از تحقیقات کافى از آشنایان و بستگان و اهل اطّلاع مسئله روشن نشود، احتیاط آن است که طرفین ورثه باهم مصالحه کنند، درصورتیکه صغیرى در بین نباشد، وگرنه احتیاط رعایت حقّ اوست.
تکلیف اموالی از میت که نزد دیگری امانت گذاشته
اگر خانمی فوت شود درحالیکه مقداری از مهریه او در قالب یک چک از شوهر نزدیک نفر به امانت سپردهشده است؛ آیا یکی از ورثه (مثلاً پدر) میتواند آن چک را گرفته و به شوهر برگرداند؟ شخص امانتدار چه وظیفهای دارد؟
وجه آن چک متعلق به همه ورثه است و هرکدام میتوانند تنها حقّ خود را ببخشند. شخص امانتدار نمیتواند چک را در اختیار فرد خاصی بگذارد بلکه باید به همه ورثه خبر داده و چک را در اختیار آنها قرار دهد تا تکلیف آن را روشن کنند.