مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مالك مى‏تواند ملكى را كه به ديگرى اجاره داده بفروشد و اجاره آن باطل نمى‏شود و استفاده از آن ملك در مدّت اجاره مال مستأجر است، امّا اگر خريدار نمى‏دانسته كه آن ملك را اجاره داده‏اند، يا گمان مى‏كرده مدّت اجاره كم است، پس از اطّلاع مى‏تواند معامله را فسخ كند.

هرگاه جنسى را نقد بفروشند هرکدام از خريدار و فروشنده بعد از معامله مى‏تواند جنس يا پول خود را مطالبه كند و آن را تحويل بگيرد، تحويل دادن خانه و زمين و مانند این‌ها به اين است كه آن را طورى در اختیار خريدار بگذارند كه بتواند در آن تصرّف كند و تحويل دادن اشياء منقول مانند فرش و لباس به اين است كه آن را طورى در اختيار خريدار بگذارند كه اگر بخواهد به‌جای ديگرى ببرد مانعى نباشد.

چک حواله‌ای بیش نیست، و ذمّه خریدار تا چک وصول نشود، مدیون فروشنده است; مگر این‌که فروشنده در حین معامله بپذیرد که ذمّه ثالث را به‌جای ذمّه خریدار قبول کند.

خریدوفروش محصولاتی مانند خرمايى كه زرد يا سرخ‌شده، يا میوه‌ای كه گل آن‏ ريخته و دانه آن بسته، به‌طوری‌که معمولاً از آفت گذشته باشد صحيح است و همچنين فروختن غوره بر درخت اشكال ندارد، البتّه مقدار آن‌ها بايد به‌وسیله تخمين كارشناس معلوم شود.

اگر زمان پرداخت چک را تعیین نکرده و لفظاً نیز توافقى بر آن نشده، معامله مزبور صحیح نیست. و چک درهرحال حواله است و معامله در صورتى صحیح است که یا به‌طور نقد باشد و یا نسیه با تعیین زمان، و چک تا تاریخ آن معیّن نباشد براى معامله کفایت نمی‌کند. و اگر آگاهانه اقدام به ضرر خودکرده است قابل جبران نیست.

با توجه به اینکه ایجاب به‌تنهایی برای انجام معامله کافی نیست این‌گونه عقدها باطل است مگر اینکه این کار به‌صورت شرط ضمن عقد در عقد خارج لازم دیگری لحاظ گردد.

درصورتی‌که خریدار تحویل گرفته و دزد برده است خریدار ضامن است.

خریدوفروش چيزهايى كه در بين مردم مال محسوب نمى‏شود؛ هرچند براى شخص خاصی ارزش داشته باشد باطل است.

اگر بخواهند ميوه‏اى را كه بر درخت است پيش از آن‏كه گلش بريزد بفروشند احتياط واجب آن است كه چيزى از حاصل زمين مانند سبزی‌های موجود را با آن بفروشند.

قراردادهاى دوطرفه مثل خریدوفروش‏، ازدواج، مصالحه را عقود گویند.

درصورتی‌که جنبه زینتی دارد مانعی ندارد.

هنگام خواندن صیغه معامله بايد دو طرف قصد انشاء داشته باشند يعنى مقصودشان از گفتن اين دو جمله خریدوفروش باشد، همچنين در جايى كه دادوستد عملى جانشين صیغه لفظى مى‏شود بايد قصد انشاء وجود داشته باشد.