مطالبه كشت زارعانه و حقّ ريشه
مطالبه كشت زارعانه و حقّ ريشه، كه كشاورزان هنگام تخليه زمين كشاورزى از مالك مطالبه مى‌كنند، ازنظر شرعى چه حكمی‌دارد؟
حقّ كسب و پيشه، ريشه شرعى ندارد؛ ولى شايسته است در مورد آن مصالحه‌اى بين مستأجر و مالك انجام شود.
پايان يافتن مدت اجاره ملکي که سرقفلی آن تمام‌شده است
چنانچه عقد اجاره با شخصی که سرقفلی را پرداخت کرده به پایان برسد وظیفه چیست؟
هرگاه مدّت اجاره ملكى كه سرقفلى آن گرفته‌شده تمام شود مالك موظّف است آن را به همان مستأجر يا شخص ديگرى كه او موافقت كند اجاره دهد و مقدار مال‌الاجاره به قيمت عادلانه روز با نظر كارشناس مورداطمینان خواهد بود.
روش صحیح اجاره طلا
در میان بعضی از مردم معمول است که طلا را اجاره می‌دهند. آیا این کار صحیح است؟
درصورتی‌که عين همان طلاها را بازنگرداند اجاره مفهوم ندارد. بنابراين، راه صحيح براى آنچه معمول است، آن است كه شخص خواهان اجاره، يك كيلو طلا از طلافروش به قيمت مثلاً یک‌میلیون و دويست هزار تومان در ذمّه خود خريدارى كند و طلا را تحويل بگيرد و بدهى در ذمّه اوست، سپس يك كيلو طلا به‌صورت تحويل يك سال (سلف) به طلافروش در مقابل یک‌میلیون ازآنچه در ذمّه اوست را بفروشد، كه در رأس سال يك كيلو طلا به او بدهد و دويست هزار تومان باقيمانده در ذمّه را نيز بپردازد.
اجاره به‌شرط تملیک
ملكى به‌صورت مشاركت خريده مىشود و سپس يكى از شركا سهم خود را به شريك ديگر، اجاره به‌شرط تمليك مىدهد، به‌طوری‌که بعد از پرداخت تمامى اقساط (كه طبعاً بيش از پولى است كه شريك براى آن سهم داده بود) مورد اجاره به ملکیت مستأجر درمی‌آید، آيا مىتوان اين كار را، كه در بانكها و يا شركتها و اشخاص حقوقى و بعضاً توسّط اشخاص حقيقى صورت مىگيرد، راهى شرعى براى تخلّص از رباى قرضى دانست؟
اگر قصد جدی در اجاره به‌شرط تمليك بوده باشد مانعى ندارد و ربا محسوب نمىشود؛ ولى اگر جنبه صورى دارد و ظاهراً براى فرار از رباست جايز نيست.
وضعیت اجاره در صورت مرگ موجر یا مستأجر
چنانچه موجر یا مستأجر از دنیا بروند عقد اجاره فسخ می‌شود؟
اجاره با مرگ صاحب‌ملک باطل می‌شود اما با مرگ مستأجر باطل نمی‌شود و آن حق تا آخر مدّت براى ورثه مستأجر باقى مىماند، ولى اگر شرط کرده‌اند كه مستأجر شخصاً از آن ملك استفاده كند نه ديگرى، صاحب‌ملک حق دارد باقيمانده مدّت را فسخ كند.
افزایش مال‌الاجاره در قرارداد سرقفلی
مغازه‌ای را سرقفلى کرده‌ام، اجاره‌اش 300 تومان بوده است، بعد از پنج سال مالک گفت اجاره‌اش کم است، 400 تومان نمودیم، بعد از پنج سال دیگر مبلغ اجاره را پانصد تومان نمودیم، حال بعد از پنج سال سوّم می‌گوید: «باید ماهى هزار تومان بدهید»، درصورتی‌که قانون می‌گوید هر سه سال 20 درصد اضافه شود و یا اینکه کارشناس قیمت را تشخّص کند; ولى او نه به 20 درصد قانع می‌شود و نه کارشناس می‌آورد، آیا این مبلغ براى ایشان مباح است؟
درصورتی‌که سرقفلى را پرداخته‌اید باید اجاره را به قیمت کارشناس بگیرد نه به میل خود و اگر با علم و اطّلاع طرفین از قانون 20%، اجاره منعقدشده، لازم است معیار را همان بیست درصد قرار دهند.
ضامن جریمه‌هایی که به ملک مورد سرقفلی تعلق‌گرفته
سال‌ها قبل، اشخاصى سرقفلى مغازه‌هایى را با رؤیت تمام خصوصیّات موجود ازجمله وجود بالکن (نیم‌طبقه) در قسمتى از مغازه، از مالک خریدارى کرده‌اند و معامله شرعاً و قانوناً محقق شده است. پس از گذشت بیش از بیست سال شهردارى به خاطر وجود بالکن (نیم‌طبقه) مبلغى مطالبه می‌کند.الف) آیا این مبلغ را مستأجرین باید پرداخت کنند یا به عهده مالک است (در توضیح عرض می‌شود که عندالمعامله اگر بالکن نیمه طبقه نبود مشترى یا خریدارى نمی‌کرد یا ثمن معامله تفاوت می‌کرد).ب) اگر مغازه موقع معامله بالکن نداشته و بعداً مستأجر با اذن مالک بالکن ساخته است در این صورت پرداخت مطالبات شهردارى به عهده کیست (مالک یا مستأجر)؟
الف) چنانچه مالک تعهّدى در برابر این‌گونه امور از اوّل داشته و یا عرف و عادت بازار نیز تعهّدى بر عهده مالک می‌گذارد ملزم به این امر است در غیر این دو صورت الزامى بر او نیست.ب) در این صورت بر عهده مستأجر است.
اجاره دادن ملک به فرد فاسق
آیا اجاره دادن منزل به فردی که با دیگری رابطه نامشروع دارد اشکال دارد؟
اجاره دادن حرام نیست ولیکن بهتر است از این کار صرف‌نظر کنید.
فروش مال مورد اجاره
آیا اگر مال مورد اجاره را به مستأجر یا شخص دیگر بفروشد اجاره به هم می‌خورد؟
هرگاه پيش از تمام شدن مدّت اجاره، ملك را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمىخورد و مستأجر بايد مال‌الاجاره را بپردازد، همچنين اگر به ديگرى بفروشد باز اجاره به حال خود باقى است.
عدم صدق سرقفلی با گذاردن سفته نزد مالک
آيا سفته گذاشتن پيش صاحب‌ملک حكم سرقفلى را دارد؟
خير، اين فقط يك نوع ضمانت است.
انواع سرقفلی و روش انتقال آن
چند نوع سرقفلی وجود دارد و کدام نوع آن مشروع است؟ طریقه انتقال و قیمت‌گذاری آن چگونه است؟
سرقفلی‌های معمولی که برای مغازه‌ها و اماکن دیگر قرار می‌دهند و توافق با مالک می‌شود مشروعیت دارد.و طریق انتقال آن با موافقت مالک معمولاً صورت می‌گیرد و قیمت‌گذاری بر اساس تراضی طرفین و گاه رجوع به کارشناس تعیین می‌شود.
