مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر و چند پسر و چند دختر باهم باشند، مال را شش قسمت مى‏كنند، پدر و مادر هرکدام يك قسمت؛ و بقیه ورثه چهار قسمت دیگر را طورى تقسيم مى‏كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.

فرزندان میت درهرصورت از میت ارث می‌برند.

هرگاه ميّت اولاد نداشته باشد نوه پسرى او (هرچند دختر باشد) سهم پسر ميّت را می‌برد و نوه دخترى او (هرچند پسر باشد) سهم دختر ميّت را می‌برد.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و چند دختر، يا مادر و چند دختر باشد مال را پنج قسمت مى‏كنند، يك قسمت را پدر يا مادر می‌برد و چهار قسمت ديگر سهم دخترهاست كه به‌طور مساوى ميان خودشان تقسيم مى‏كنند.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و يك پسر، يا مادر و يك پسر باشد مال را شش قسمت مى‏كند، يك قسمت سهم پدر يا مادر است و پنج قسمت سهم پسر.

درصورتی‌که این وصیت به‌ضمیمه سایر وصایای میّت بیش از ثلت اموال وی نباشد عمل به آن لازم است؛ یعنی اضافه سهم دختران از ثلث پرداخته می‌شود؛ و اگر اضافه بر ثلث باشد، تنها به مقدار ثلث جایز است.

هرکس سهم پدر خود را می‌برد یعنی اگر میت دو پسر داشته مال نصف می‌شود و سهم هریک بین فرزندانشان به‌صورت دو سهم پسر و یک سهم دختر تقسیم می‌شود.

اگر منظورتان این بوده که ملک منتقل به فرزندتان شود و منافع آن مادام الحیاه در اختیار شما باشد، اکنون‌که او از دنیا رفته، آن مال به ورثه او منتقل می‌شود و شما مادام الحیاه خود فقط مالک منافع هستید.

فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمی‌برد ولى مرد و زنى که او را به فرزندى پذیرفته‌اند می‌توانند وصیت کنند که مقدارى از اموال آنها (حداکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند و یا در حال حیات و صحت و سلامت، بخشى از اموال خود را به او واگذار کنند و می‌توانند حقّ فسخ را براى خود مادام الحیاة محفوظ دارند.

آرى ارث آن پدر به والدین او و سایر فرزندان و همسرش می‌رسد.

با توجه به اينکه اين وصيت پدر درواقع نوعي هديه است بين ورثه آن زن به‌صورت مساوي تقسيم می‌شود.

دلیل آن روشن است زنان هنگامی‌که شوهر می‌کنند هزینه‌ای براى زندگى نمی‌پردازند و در اسلام تمام هزینه آنها بر دوش مردان است و به تعبیر دیگر مردان هم باید هزینه زندگى خود را بپردازند و هم هزینه زندگى فرزندان و زنانشان را و بااین‌حال طبیعى است که سهم ارث آنها بیشتر باشد، ممکن است گفته شود بعضى از زنان شوهر نمی‌کنند و بعضى از مردان زن نمی‌گیرند، درباره آنها چطور؟ پاسخ آن نیز با توجّه به یک نکته معلوم می‌شود و آن اینکه قوانین الهى (بلکه تمام قانون‌ها) هماهنگ با نوع افراد جامعه است. افراد استثنایى معیار قوانین نیستند (شرح بیشتر را در تفسیر نمونه، جلد سوّم، صفحه 374، ذیل آیه دوازدهم سوره نسا مطالعه فرمایید).