مبالغ دریافتی مدارس در زمان ثبت نام یا تحویل کارنامه
مبلغی که بالاجبار از سوی مدارس در زمان ثبت نام یا زمان تحویل کارنامه از خانوادهها دریافت می شود در حالی که مسئولین اعلام میدارند غیرقانونی است اما مدیران مدرسه به دلیل کمبود اعتبار از اولیاء بالإجبار می گیرند، حکمش چیست؟
در صورتی که برخلاف مقررات است جایز نیست.
قرار دادن طبقه دوم مسجد به عنوان حسینیه
آیا می توان در طبقه دوم مسجد، حسینیه و مانند آن ساخت؟
در صورتی که از ابتدا و در زمان وقف چنین نیتی را داشته باشند و بر اساس آن زمین را وقف کنند مانعی ندارد و حتی می توانند از ابتدا چنین وقف نمایند که طبقه اول مسجد و طبقه دوم حسینه و طبقه سوم مرکز آموزش قرآن و ماننند آن باشدولی اگر از ابتدا چنین وقفی انجام نشده نمی توانند چنین کاری را انجام دهند و تمام طبقات حکم مسجد را دارد.
روش جبران ضرر وارد شده به موقوفه
وظایف کسی که موجب ایجاد ضرر و یا اتلاف موقوفه شده چیست؟ آیا کسب رضایت متولی موقوفه کافی است؟
کسب رضایت متولی موقوفه کافی نیست بلکه باید در صورت امکان موقوفه را به حال سابق برگرداند و اگر این کار ممکن نبود باید عوض آن را تحویل متولی دهد تا مطابق موقوفه قبلی وقف نماید و در هر صورت باید اجاره بهای این مدت را نیز باید بپردازد.
محل مصرف درآمد موقوفه
در آمد موقوفه ها در چه راهى باید مصرف شود و تغییر مصرف آن در چه صورتى جایز است؟
طبق اصل مسلّم و روایت معروف «الوقوف على حسب ما یوقفها اهلها» باید درآمد موقوفه را طبق همان چیزى که در وقف نامه تصریح شده به کار گیرند، مگر آن که در یک یا چند بند قابل عمل نباشد مثلا ظرف مسى در عصر و زمان ما تبدیل به ظروف دیگر مى شود.
مصرف باقی مانده موقوفه درغیر مورد وقف
چند قطعه زمين وقف شده تا اجاره آن را هر ساله دهه اوّل محرّم در مسجد اطعام دهند؛ گاهی اوقات مقدارى از اجاره فوق الذكر باقى می ماند، نظر به اينكه مسجد، قديمى است و نياز مبرم به تعميرات اساسى دارد آيا هيئت امناء مسجد مى توانند باقیمانده اجاره را صرف تعميرات مسجد نمايند؟
بايد صرف اطعام گردد. اگر در اين موقع ميسّر نيست، در مواقع ديگر اين كار انجام شود.
استفاده از موقوفه خاص در محل دیگر
آیا می توان از مالی که برای جایی وقف شده در محل دیگر استفاده کرد؟
فرشى را كه براى حسينيّه وقف كردهاند نمىتوان براى نماز به مسجد ببرند و اگر ندانند آن فرش مخصوص حسينيّه است يا نه، باز بردن آن به جاى ديگر صحيح نيست، همچنين ساير اموال وقف، حتّى مهر نماز مسجدى را به مسجد ديگرى نمىتوان برد.
حضور حائض و جنب در حسینیه
آيا حضور زنان حائض و جُنب در حسينيّه ها به هنگام عزادارى، جايز است؟
رفتن به حسينيه و مکان هاي مشابه که حکم مسجد را ندارد، مطلقا اشکالي ندارد.
اموالی که به حسینیه ها هدیه می شود
اگر چيزى را به حسينيه هديه كنند و يا جهت استفاده مردم در حسينيه قرار دهند بدون این که نذر داشته باشند،آيا اين هم حكم وقف را خواهد داشت؟
چون ما وقف را مشروط به صيغه نمى دانیم و با صِرف عمل نيز وقف صورت میگرد اين هم وقف محسوب می شود و خارج كردن آن از محل وقف جايز نمى باشد. البتّه بايد توجه داشت اگر وقف بودن ثابت نباشد، حداقل هديه به محل وقف است كه باز هم خروج مال هديه از آن محل جايز نيست؛ مگر اينكه متعارف بين مردم در آن منطقه اين باشد كه اموال مربوط به حسينيه يا امثال آن، هم براى خود آن محل استفاده می شود و هم براى مراسم های آن منطقه اگر چه خارج از حسينيه باشد؛ پس اگرچه وقف باشد ولى می توان آن را موقتاً از محل وقف خارج كرد و در منطقه براى مراسم هایی كه محتواى آن هم سو با برنامه های حسينيه باشد استفاده كرد. اينها در صورتى است كه واقف يا واهب شرط خاصّى نگذارد و الّا بايد به شرط عمل كرد.
استفاده از ابزار موسیقی در حسینیه
آیا استفاده از ابزار و آلات موسیقی در حسینیه ها جایز است؟
موسيقي در حسينيه به طور کلي جايز نيست.
تغییر موقوفه بلا استفاده با عدم رضایت واقف
در روستایی، شخصی زمینی را چند سال پیش وقف حسینیه نموده ولی نیاز به حسینیه نداشته اند، اهالی زمین مزبور را خانه عالم ساخته اند واقف خبردار شده می گوید کارتان شرعاً صحیح نیست، آیا شرعاً این کار اشکال دارد یا نه؟
چنانچه صیغه وقف برای حسینیه خوانده شده و یا بدون خواندن صیغه در آن،عزاداری کرده اند تغییر مورد وقف جایز نیست. البته اگر برای حسینیه مورد نیاز نیست می توانند آن را اجاره دهند و اجاره را برای عزاداری هزینه کنند.
عدم لزوم کسب رضایت بانیان موقوفات مساجد در اداره آنها
چندین سال پيش مسجدى توسط فردی ساخته شد که داراى 3 باب مغازه است كه آنها هم وقف مسجد مىباشد اما بلاتكليف رها شده وهم اكنون مىخواهند آنها را خراب كنند چون به صورت مخروبه درآمده و بارها شوراى مساجد زير نظر امام جمعه و ستاد تبليغات اسلامى ايشان را دعوت كردهاند كه بيايد و رفع مشكل كند؛ ولى ايشان اهميّت نمىدهد، مسجد به همّت مردم و هيئت امنا رونق يافته و علاوه بر نمازهاى يوميّه، كليّه مراسم مذهبى در آن برگزار مىشود و هزينههاى مربوط به آب، برق، گاز و مخارج ديگر توسّط هيئت امنا ومؤمنين داده مىشود اخيراً بانى اوّليّه مسجد اعلاميّهاى چاپ و در مسجد و معابر نصب نموده كه باعث تفرقه بين مؤمنين شده است، حكم شرعى مسأله چيست؟
بانيان محترم مساجد بايد بدانند هنگامى كه مسجد را ساختند و وقف شد همه مردم مىتوانند از آن استفاده كنند و نياز به رضايت بانيان محترم ندارند. امام مسجد را نيز مردم نمازگزار انتخاب مىكنند. البتّه اگر مسجد موقوفاتى داشته باشد و بانى به هنگام وقف خودش را متولّى قرار داده باشد مىتواند درباره آن موقوفات به نفع مسجد تصميم بگيرد و اگر خود را متولّى قرار نداده، حاكم شرع براى آن موقوفات متولّى تعيين مىكند؛ ولى متولّى نبايد نسبت به خود مسجد كه چه كسانى در آن نماز بخوانند يا نخوانند تصميم بگيرد.