طواف
مسائل مبتلا به طواف کدامند؟
14. لازم نيست طواف در فاصله بين مقام ابراهيم و خانه كعبه باشد؛ بلكه در تمام مسجدالحرام طواف جايز است؛ (بهخصوص هنگام ازدحام جمعیت) ولى در صورت امكان بهتر است از فاصله مزبور تجاوز نكند.15. لازم نيست شانه چپ در تمام حالات محاذى كعبه باشد؛ بلكه همين اندازه كه مطابق معمول همه مردم، خانه كعبه را دور بزند كافى است.16. هرگاه جمعیت طواف كننده بهقدری زياد باشد كه انسان را با فشار و بدون اختيار بهپیش ببرد، ضررى براى طواف ندارد و همين اندازه كه از آغاز نيّت مىكند كه براى طواف به ميان جمعیت برود كافى است. هرچند مىداند فشار جمعیت او را به جلو مىبرد. 17. طواف در طبقه دوّم مسجدالحرام در مقام ضرورت اشكال ندارد. بنابراين، كسانى كه مجبور هستند ازآنجا طواف كنند طوافشان صحيح است و نايب گرفتن لازم نيست. 18. محل نماز طواف واجب، پشت مقام ابراهيم است؛ ولى اگر ازدحام جمعیت زياد باشد، مىتوان عقبتر نماز خواند. بهخصوص، در مواقعى كه جمعیت طواف كننده بهقدری زياد است كه به پشت مقام ابراهيم مىرسد، در اين صورت نبايد مزاحم طواف کنندگان شد و اصرار بر خواندن نماز در پشت مقام داشت و كارهايى كه بعضى از عوام انجام مىدهند و دستها را زنجير مىكنند و مزاحم طواف کنندگان مىشوند، صحيح نيست؛ امّا نماز طواف مستحب را در هر جاى مسجد مىتوان خواند. 19. خواندن نماز طواف به جماعت اشكال دارد، حتّى بهعنوان احتياط و افراد بايد حمد و سوره را بهقدر امكان اصلاح كنند و خودشان بخوانند.20. اگر كسى پس از مراجعه به وطن متوجّه شود طواف يا نماز طواف وى باطل بوده است، ترك محرمات لازم نيست، اگر طواف نساء را درست انجام نداده باشد بايد از رابطه با همسر بپرهيزد تا كسى به نيابت از او طواف نساء بهجا آورد.21. نشستن در حال طواف واجب، براى رفع خستگى مانعى ندارد؛ ولى احتياط آن است كه موالات عرفى به هم نخورد، يعنى فاصله زياد نشود؛22. بهتر است هنگام ازدحام جمعیت، طواف مستحبی را ترك كرد و محل طواف را براى كسانى كه طواف واجب مىكنند آزاد گذاشت.