Böyük şəhərlərin hökmləri
“Böyük şəhərlər” deyəndə məqsəd nədir? İranda neçə böyük şəhər var? Böyük şəhərlərdə məsafəni şəhərin axırından hesablamaq lazımdır, yoxsa məhəllənin axırından?
Böyük və kiçik şəhərlər arasına fərq yoxdur. Böyük və kiçik şəhərlər müsafir hökmlərində eynidir, yalnız bu hal istisna olunur ki, bir şəhər o qədər böyüsün ki, onun hər məhəlləsi müstəqil bir şəhər sayılsın. Məsələn, Şemiran və Rey kimi şəhərlər Tehrana bitişik olsalar da müstəqil şəhər sayılırlar. Lakin Tehranın müxtəlif məhəllələri onun bir hissəsi sayılır. Hər məhəlləsi müstəqil şəhər olan hallarda onların arasındakı məsafə müsafir namazının məsafəsidirsə, namaz şikəstə olur. Əks-halda namaz tamamdır. Məsafədə meyar, şəhərin axırıncı evləridir.
Meyitin vəzifələrini yerinə yetirməyə qadir olmayan əcir
Əgər insan bir meyyitin qəza namazını bir alimdən təhvil alaraq öhdəliyə götürsə və bir müddət keçəndən sonra onu yerinə yetirməyə qadir olmasa, o alim də dünyadan gedibsə, başqa bir şəxsi əcir tuta bilərmi?
Pul sahibini tanımırsa, başqa bir müctəhidin icazəsi ilə bir kəsi bu iş üçün əcir tuta bilər.
İmamın qiraətinin səhihliyində olunan şəkk
Əgər bir şəxs, imam camaatın qiraətinin onun mərcəyi-təqlidinin fitvasına uyğun olmasında şəkk etsə, ona iqtida edə bilərmi? Əgər bu caizdirsə, namazı ehtiyat olaraq təkrarən qılmaq lazımdırmı?
Nə qədər ki, əksinə yəqininiz yoxdur, iqtida etmək caizdir və namazı ehtiyat olaraq təkrar qılmaq lazım deyil.
. Bilərəkdən qəzaya verilən namaz
Əgər ata və ananın qəza namaz və oruclarının sayı çox olsa və ya bəzi hallarda bu, itaətsizlikdən irəli gəlmişdirsə, övladların vəzifələri nədir?
Qəsdən və itaətsizlik səbəbindən qəza olanların qəzası böyük övlada vacib deyil. Lakin yaxşı olar ki, yerinə yetirsin. Amma üzrlü səbəbdən qəza olanların qəzasını, böyük övlad bacardığı qədər yerinə yetirməlidir.
Hüzuri-qəlb olmadığına görə namazı yenidən qılmaq
İnsan namazında hüzuri-qəlb və diqqətli olmadığına görə onu yenidən qıla bilərmi?
Əgər namazında zahirən bir nöqsan olmasa, yenidən qılmasın, təqibatla (çatmamazlıqlarını) bərpa etsin.
İmam camaatın ayağının eyibli olması
İmam camaatın bir ayağı bir qəza hadisəsində sınmışdır, nəticədə ayağı düz yığılmır ki, təşəhhüddə, səcdələrdə və salamlarda diz üstə otursun. Həmin sınmış ayağını səcdələrdə və təşəhhüddə bir qədər uzatmalı olur. Lakin digər şərtləri yerindədir. Onun bu halla imamət etməsi caizdirmi?
Caizdir.
Camaat namazının başqa məsciddə təkrarı
İmam camaat, camaat namazının digər məsciddə digər camaatla yenidən qılınmasını caiz bilən bir müctəhidə təqlid edir. Lakin ikinci məscidin məmumları bu işi caiz bilməyən digər bir müctəhidin müqəllidləridir. İkinci məscidin məmumları o imama iqtida edə bilərlərmi?
Ona iqtida edə bilməzlər. Lakin onların xəbəri yoxdursa, imama bu barədə onlara izahat vermək lazım (vacib) deyil.
Qiraətdən sonra "kəzalikəllahu rəbbi" zikri
İkinci rükətdə imam “Tovhid” surəsini oxuyub qurtarandan sonra məmumun "kəzalikəllahu rəbbi" deməsi caizdirmi?
Mütləq zikr (yəni ümumiyyətlə zikr olan bir kəlmə) niyyəti ilə maneəsi yoxdur.
İki cümə namazının arasında olan məsafənin meyarı
İki cümə namazı arasında şərt olan məsafə, camaatın gedib-gələn yolu ilə hesablanır, yoxsa hava yolu ilə hesablanır? Bu məsələnin dəlili nədir?
Burada meyar yerlə olan yoldur. Dəlili də “İtlaqların adi yollara insirafı”-dır (Yəni “yol” sözünü qeydsiz-şərtsiz deyəndə, camaatın getdiyi adi yol mənasına olmasınadır). Xüsusilə, düz xətt üzrə olan hava yolu camaatın gedib-gəldiyi adi yoldan adətən, daha qısadır. Meyar düz yol (hava yolu) olsaydı, hədislərdə aydınlıqla deyilərdi.
