Məscidləri və Hüseyniyyələri bəzəmək caizdirmi?
Məscidləri və Hüseyniyyələri bəzəmək caizdirmi?
Zinətləndirmə qızılla, yaxud canlı varlıqların şəkilləri ilə olmasa, israfa da yol verilməyən halda eybi yoxdur.
İcma heyəti tərəfindən məscidin təmiri
Məscidin üməna (əmanətdar şəxslər) heyəti-məscidin təmiri və sair işlər üçün mütəvəllinin icazəsi olmadan tədbir görə bilərmi?
Ehtiyat budur ki, mütəvəllidən icazə alınsın. Lakin mütəvəlli məscidin mənafeyinə qarşı müxalif mövqe tutarsa və ya laqeyd olarsa, şəri hakimdən icazə alın.
Məscidin şəbistanından mətbəx tikmək üçün istifadə
Sual 166. Məsciddə mətbəxə (çay hazırlamaq, qab-qacaq yumaq üçün otaq) ehtiyac varsa və məscidin mətbəxi kiçikdirsə, məscidin özündən mətbəx düzəldib bu şəkildə mətbəxi böyütmək olarmı?
Namaz qılanlara maneçilik törətməsə, onların yerini daraltmasa, və məscidin tələbatından sayılarsa, eybi yoxdur.
Bəsic (könüllü) hissələrinin və mədəni-maarif qruplarının məsciddə fəaliyyəti
Sərmayədar bir şəxs 15 il bundan öncə məscid tikdirmişdir. Hal-hazırda o məscidin inşası başa çatmışdır. Məscidin bir hissəsində Bəsic – Könüllü Müqavimət Qüvvələrinin bazası yerləşir. Məscidin banisi bəsic bazasının bu məscidin bir hissəsində yerləşməsinə razı deyil. Bir halda ki, bu baza həmin məhəllənin asayişini təmin etmək üçün çox zəhmətlərə qatlaşır. O məkanda olan fəaliyyətlər və qılınan namazlar səhihdirmi?
Orada müsbət yönlü islami mədəni-maarif işləri aparılırsa və namaz qılanlar üçün maneçilik törədilmirsə, caizdir. Əsil baninin icazəsi də şərt deyil.
Məscidin qədimi kitab və avadanlıqlarının muzeydə saxlanması
Ərdəkan şəhərinin bəzi məscidlərində bir miqdar əlyazma Quran və Quran hizbləri vardır ki, onların əksəriyyəti xarab və yarımçıqdır. Qalanları da məhv olmaq üzrədir. Hətta onların oğurlanması ehtimalı da var. Onları həmin məscidin adından əmanət adı ilə Ərdəkan şəhərinin muzeyinə vermək caizdirmi?
Məsciddə onlardan istifadə etmək mümkün deyilsə, yaxud məhv olmaq üzrədirsə, onları “əhsənə” çevirmək olar. Yəni onları muzeyə və qeyrisinə sataraq yerinə təzə Quranlar alıb məscidə vəqf etsinlər.
Məscid ərazisindən idman fəaliyyətləri üçün istifadə etmək
Məscidin ərazisindən (məsələn, həyət, zirzəmi və s.) dini təlimlərlə (Quran təlimi, əhkam və əqaid) yanaşı, sağlam mədəni fəaliyyətlər üçün tennis stolu gətirməyin hökmü nədir?
Yuxarıda sözü gedən avadanlıqdan məscidin şəbistanında və fəzasında istifadə etmək caiz deyil. Amma əgər məsciddə kitabxana və ya mədəni-maarif fəaliyyətlər üçün salon tikilmişdirsə, bu kimi işlər üçün onun fəzasından istifadə etmək olar.
Məscidin istifadəyə yararsız əşyalarının satılması
Məscidə aid olan, lakin ehtiyac olmayan əşya və avadanlıqları satıb pulunu məscidə xərcləmək olarmı?
O avadanlığa ehtiyac yoxdursa, satıb pulunu həmin məscidə xərcləyin. Buna görə ki, belə hallarda onları vəqf edən, yaxud hədiyyə edən insanların nəzərinə (məqsədlərinə) daha yaxın olan, onları (avadanlıqları) həmin məsciddə istifadə etməkdir. Bu məscidin onlara ehtiyacı yoxdursa, başqa məsciddə istifadə edə bilərsiniz.
Namaz qılmaq mümkün olmayan məscidin sökülməsi
Bir məscid 60-70 il bundan qabaq inşa edilmişdir. Lakin məkan baxımından münasib yerdə deyil. Yəni qışda o qədər soyuq olur ki, məhəllə camaatının məscidə getməyə və namaz qılmağa gücləri çatmır. Bu məscid bir nəfərin torpaq sahəsinin yanındadır. Onun özü vəfat edib. Lakin övladları iddia edirlər ki, məscid məhəllənin ərbabları tərəfindən zor gücünə tikilmişdir. Halbuki, onlar məscidin ətrafındakı sahibsiz torpaqları və məscidin öz torpağını abad etmişlər. Belə ki, onlar məscidin qapısına kimi əkin sahəsi düzəltmişlər. Bu səbəbdən məhəllə camaatı bir müddət olar ki, münasib bir yerdə yeni məscid tikiblər. Qabaqkı məscid isə xarabalığa çevrilmişdir. Camaatın onun qarşısında vəzifələri nədir? Bu məscidi söküb yerinə ağac əkə və ağaclardan əldə olunan mənfəəti yeni məscidə sərf edə bilərlərmi? Xatırladırıq ki, məhəllə əhalisinin sayı çox deyil ki, onların iki məscidi olsun.
Məscidi sökmək olmaz. Özü uçub xarab olarsa və avadanlığı təhlükə altına düşərsə, onları digər məsciddə istifadə etmək olar. Əgər uçub dağılandan sonra torpağı tam yararsız vəziyyətdə olsa, o torpaqlardan başqa məscidin mənfəəti üçün istifadə etməyin eybi yoxdur. Ətrafdakı torpaq sahiblərinin dedikləri şəri sənəd olmadan etibarsızdır.
İstifadəyə yararsız olan məscidlərin hökmü
Yol üstündə yerləşdiyindən xarabalığa çevrilən, habelə çöllüklərdə, əhalisi köçmüş kəndlərdə yerləşən və heç bir şəkildə namaz üçün istifadə etmək mümkün olmayan, bəzən də nəcis heyvanların toplaşdığı yerə və çirklənmiş əraziyə çevrilmiş məscidlərin hökmü necədir?
Yol üstündə yerləşən və qaytarılmasına ümid qalmayan məscidlərin barəsində həm məscid olma hökmü, həm də vəqf olma hökmü aradan gedir. Bunu edən şəxs o məscidin qiymətini başqa məscidin inşasına, yaxud sair məscidlərin təmirinə xərcləməlidir. Həqiqətdə bu iş malın eynini tələf etmək kimidir. Lakin çox ciddi, fövqəladə zərurət olmasa, məscidi sökmək əsla caiz deyil. Çöllüklərdə, əhalisi köçmüş kəndlərdə yerləşən məscidlər barəsində isə, (demək lazımdır ki,) onları elə bir şəkildə qorumaq lazımdır ki, onlara qarşı hörmətsizlik olmasın.
Xarabalığa çevrilmiş hamamın yerindən məscid üçün istifadə
Larestanın Şərqveyh adlı kəndində qədimi bir hamam var ki, təxminən 20 ildir istifadəsiz qalıb. Möminlərdən biri onu uçurub və ora boş torpaq halına düşmüşdür. Bu torpaq sözü gedən kəndin came məscidinin yanında yerləşir. İcazə verirsiniz ki, o torpağın bir hissəsini məscidə tualet və təharətxana inşa edək, qalanını camaatın keçməsi üçün yol kimi ayıraq?
Əgər onun binasının yenidən inşasına ümid yoxdursa, habelə o kənddə başqa hamama ehtiyac yoxdursa ki, bu yeri satıb ona sərf etsinlər, bu halda yazdığınız şeyləri həyata keçirə bilərsiniz.
Məscidin artıq avadanlığından istifadə
Əgər bir məscidin ehtiyacdan artıq xalça və avadanlığı varsa, digər məscidlərin də buna ehtiyacı olmadığı halda yoxsullara vermək olarmı?
Caiz deyil. Lakin onu satıb həmin məscidin buna bənzər ehtiyaclarına sərf etmək olar.
