Şərab içmək sözsüz, insanın ağlında öz mənfi təsirini qoyur, onu zəiflədir. Lakin həmişə dəliliyə səbəb olmur. Əgər tövbə etsə və bu işi tərk etsə, inşallah, günahları bağışlanar. Amma sərxoş halda etdiyi əməllərə görə məsuliyyət daşıyır.
Əgər yerli əhalinin adətinə görə libas və bəzək əşyaları qadına bağışlanırsa, bunlar onun malı sayılır. Əgər yerli camaatın adətinə görə bu mallar qadının əlində əmanət qalırsa və ərinin həyatda olduğu zaman onlardan istifadə etmək hüququ varsa, bu mallar bütün varislər arasında bölünməlidir. Lakin adətən, bunlar qadının mülkiyyətinə keçirilir.
Cəmiyyət üçün zərurəti olan şəraitdə caizdir.
Təkcə diyə səhmini ala bilər və yuxarıda deyilən xərcləri tələb etməyə haqqı yoxdur.
Bu işi etməmək mühüm fəsad və ixtilafların yaranmasına səbəb olarsa, caizdir. Belə halda imkan daxilində qadın həkiminə müraciət olunmalı və mümkündürsə, baxmadan, məsələn, əlcək və bu kimi vəsaitdən istifadə etməklə bir-başa olmayan şəkildə toxunmaqla olmalıdır.
Namaz qılanlara maneçilik törətməsə, onların yerini daraltmasa, və məscidin tələbatından sayılarsa, eybi yoxdur.
Sualda qeyd olunduğu kimi, hadisənin şahidi yoxdur. Qəsamənin andlarında yəqin lazımi şərtdir. İddia edən şəxsin və ya şəxslərin and içməsinin məsələdə heç bir təsiri yoxdur. Cinayəti sübut etmək üçün heç bir dəlil-sübut olmadığından, ittiham olunan şəxs bəraət alır və ehtiyat budur ki, uşaq and içsin.
Zəruri olmayan belə bir halda ağlabatan bir şəkildə boyun qaçırmalıdır. Amma qadınların müayinəsi tibbi təhsilin təkmilləşməsi üçün lazım olarsa (qadınların həyatının xilas olunmasına səbəb olan elm və biliklər), bu halda caizdir.
Cinayətkar şəxs (şəriətdə) nəzərdə tutulan diyədən artığına şəriət baxımından zamin deyil, lakin müalicə xərcləri diyədən artıq olarsa, ehtiyat vacib artıq xərci ödəməkdir.
Hücum edən əsgər sizin və övladlarınızın canına və yaxud malınıza qəsd etmək istəyirdisə, hər vasitə ilə müdafiə olunmaq caiz olmuşdur və onun qanı hədərdir.
Bu məsələni bir neçə şəkildə təsəvvür etmək olar:1) Bu şəxsin (iddia edənin) özü qəsamənin bir hissəsidir və bu halda sonrakı iqrara əsasən əməl etmək (ölçü götürmək) olmaz. Bu iqrar yalnız iddia edən şəxs özünü təkzib edəndən sonra qəbul oluna bilər. 2) Onun özü qəsamənin hissəsi deyil və onun şəxsən andını qəbul etmək lazım deyil. İddia qəti olsa belə, özünü təkzib etməsə onun iqrarına etina etmək olmaz. 3) Onun iddiası gümana əsaslanır. Bu halda qəsamənin tələbinə əməl etməklə iqrarın tələbinə əməl etmək arasında ixtiyar sahibidir. Lakin hüquqi məsələlərdə güman əsasında olan iddianı qəbul etmək olmaz. Nəticə budur ki, özünü təkzib etməsə, iqrara əməl edə bilməz. * Hal şahidlərinin məhkəmədə xüsusi şərtlərlə and içmələri
Belə işlərin müqabilində pul almaq caiz deyil.
“Ənvarul-fiqahə” kitabının “Vilayəti-fəqih” bölümündə bu barədə ətraflı şəkildə söz açmışıq.
Xümsü verilməmiş mal mövcuddursa, onun xümsünü verməyi önə çəkməlidirlər. O mal mövcud deyilsə, ehtiyat budur ki, malını hər iki borc sahibi arasında bölsünlər.
Əgər onu öldürməkdən başqa bir yol olmasa, bu iş caizdir və onun qanı hədərdir (qisası yoxdur).
