şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Əgər o torpaqlar kəndin və ya müəyyən yaşayış məntəqəsinin hərimidirsə (ümumi torpaqlarıdırsa), o məntəqə əhalisinin onu (torpaq sahəsini) öz aralarında bölüşdürməyə haqları var. Bölgüdən sonra onların hər birinin oranın otunu biçməyə və odununu yığmağa haqları var. Əgər hərimi deyilsə, o halda buna haqları çatar ki, oranı özləri üçün ayırmış və yaxud əlamət qoyub ətrafına daş düzmüş olsunlar.

1) Bu iş ev inşası üçün torpağın abadlaşdırılmasına və mülkiyyətə keçməsinə səbəb olur.2) Qaçmaq (mülkiyyətdən) imtina etməyə sübut deyil. 3) Əgər bu yəhudi İslam hökumətinin və ya İslam dininin əleyhinə fəaliyyət göstərən adamlardan olubsa, hərbi kafir hökmündədir və bu halda o torpağı mülkiyyətə keçirmək caizdir. 4) Yuxarıdakı cavabdan məlum oldu.

Yalnız zərurət (əlacsız) olan hallarda eybi yoxdur.

Səfərdə qəza olan namazların qəzasını, istər səfərdə qılmaq istəsin, istərsə vətəndə, müsafir namazı kimi qılmalıdır. Vətəndə qəzaya gedən namazların qəzasını isə, istər səfərdə qılmaq istəsin, istərsə vətəndə, tamam qılmalıdır.

1) Əgər bu əlaqəni gördüyünü iddia etməsə, heç bir təntənə olmadan onunla həyatına davam edə bilər. Lakin ona atdığı bu böhtana görə qadın, şəriət hakimindən həddi-qəzf (yersiz iddiaya görə cəza) icra etməsini istəyə bilər (onun həddi, yəni cəzası 80 şallaqdır). Yaxud da onu bağışlaya bilər. 2) Bəli, əri ilə yaşamağına davam etməsi lazımdır. 3) Əgər əri talaq verməyə razı olsa, eybi yoxdur.

Müt’ənin iddəsi zamanın zina şübhəsiz ki, haramdır. Lakin o qadının əbədi haramlığına səbəb olmur. Buna görə də iddə sona çatandan sonra nikah siğəsinin oxunmasının eybi yoxdur. İmamın “Təhrirul-vəsilə”-də və “Tozihul-məsail”-dəki fitvası da belədir.

Fiqh və üsuldan başqa digər elmlərə sahib olmaq – bu elmlərin hökmlərin qavranmasında və mövzuların düzgün anlamında təsiri olan hallar istisna olmaqla – bir fəqihə digərindən üstünlük verilməsinə səbəb olmur.

Ələm olmaq yalnız üsul elmində agahlıq və ələmiyyətlə əldə olunmur; bundan başqa şərtləri vardır.

Onlara müraciət etmək haramdır.

Bu növ nikah caizdir, lakin tədricən onu vacib əməlləri yerinə yetirməyə dəvət etmək lazımdır.

Qabaqkı nikahın iddəsi bu kimi işlərlə aradan qalxmır. İddə sona çatmamış onun yenidən evlənməsi səhih deyil və iddə saxlamadan heç bir kəslə nikah əqdi bağlaya bilməz.

İşkalsız deyil. Ehtiyat, ondan çəkinməkdir.

Ehtiyat vacib budur ki, təkrarən kəbini oxusun. Lakin öncə uşaqlar dünyaya gəlmişdirsə, halalzadədirlər.

Məsləhət və fəsadların olmamağına riayət etmək qıza aiddir. Yəni qızın məsləhətləri nəzərdə tutulmalıdır, ata-anaya aidiyyəti yoxdur. Qohumluq əlaqələrini nəzərə almaq və xəsarətlərin əvəzini çıxmaq azyaşlı (səğir) uşağın “müsalihə malı” olmasına əsas vermir. Amma şəriət baxımından böyük (həddi-buluğa çatmış, yetkin) şəxs barəsində aydındır ki, onun razılığı olmadan nikah əqdi səhih deyil.

Əgər xırda uşaqların şəri hakim tərəfindən təyin olunmuş himayəçisinin icazəsi ilə olsa, maneəsi yoxdur, lakin adi və camaat içində qəbul olunan həddən artıq olmamalıdır. Habelə azyaşlı uşağa mənfəəti olmalı, ya da azyaşlı uşağın haqqının əvəzini ödəməlidir.