şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Mənzilə ehtiyacı varsa, o pulu mənzil almağa sərf edə bilər, bu halda istitaətli olmayacaqdır.

Qızılın qızıla müamiləsi, çəkilərinin arasında fərq olsa, caiz deyil, baxmayaraq ki, onlardan biri keyfiyyətli növdən, digəri isə keyfiyyətsiz növdən olsun. Müamilənin səhih yolu budur ki, keyfiyyətli növü pula çevirib alsınlar və sonra ikinci növü həmin yolla satsınlar.

Caiz deyil.

Siz Bəndər Abbasda və Şirazda namazlarınızı tamam qılıb oruclarınızı tutun. Yolda isə namaz və orucunuz müsafir hökmündədir.

Bu ailənin ciddi narahatlığından doğan zərurətə görə (sual verilən şəraitdə) hörmətsizlik sayılmır, ehtiyata riayət etməklə (qəbrin minimum açılması ilə) caizdir.

Bizim əsrimizdə kağız pulların meydana gətirdiyi və geniş şəkildə yayılmış inflyasiya məsələsi ümumi camaat (ürf) içində rəsmiyyətlə tanınarsa, məsələdə fərz olunanlar, sələm olmayacaqdır. (Necə ki, bəzi xarici ölkələrdən nəql olunanlara görə, onlar banka yatırılan pullar üçün həm inflyasiya dəyərini, həm də mənfəətini mühasibə edirlər.) Belə bir şəraitdə inflyasiya dəyərini mühasibə etmək sələm deyil, lakin ona əlavə olunan mənfəət sələmdir. Bizim mühitimizdə və buna oxşar yerlərdə inflyasiya dəyəri camaat içində mühasibə olunmadığına görə, bütövlükdə sələm sayılır. Çünki bir-birinə borc verən şəxslər üstündən bir neçə ay və daha çox vaxt keçəndən sonra pulun özünü (maya dəyərini) istəyir və inflyasiya fərqini hesablamırlar. Elmi məkanlarda (cəmiyyətlərdə) sadəcə inflyasiyanın nəzərə alınması öz-özlüyündə (dəlil kimi) kifayət etmir. Çünki burada meyar ümumi camaatın nəzəridir. Lakin biz bir halı istisna edirik və o da bundan ibarətdir ki, məsələn, üstündən otuz il keçməklə həddindən artıq çox fərq yaranmış olsun. Ona görə də qadınların qədim mehriyələri barəsində və ya buna oxşar borclarda ehtiyat vacib bilirik ki, bugünkü dəyərlə hesablanmalıdır və ya heç olmazsa müsalihə etməlidirlər.

Əgər Məkkəyə getmək üçün növbə gözləməkdən başqa bir yolu olmamışdırsa, belə bir kəs istitaətli olmamışdır və sözü gedən vəsait irs malından sayılır. Amma ehtiyat etmək istəsələr, az məbləğə “miqati həcc” ala bilərlər. Bu şərtlə ki, az yaşlı uşağı olmasın və ya olarsa böyüklərin səhmindən götürsünlər.

Xümsün müqəllidin öz mərcəyinə verilməsi o halda lazımdır ki, digər müctəhidlərin, bu müqəllidin mərcəyinin lazım bildiyi məsrəf olma yerlərində sərf etdikləri məlum olmasın. Habelə mərcəyi-təqlidin hakimin hökmü ünvanı ilə xümsü öz müqəllidlərindən tələb etdiyi surətdə lazımdır. Bu iki haldan başqa, digər müctəhidlərin nəzəri ilə məsrəf etmək olar.

İddə zamanı öz bağışladığınız məbləğə dönmüş və bu barədə ərinizə məlumat vermişsinizsə, öz bağışladığınızı geri almağa haqqınız var. Əgər iddə sona çatana kimi ona məlumat verməmişsinizsə, kifayət deyil (geri almağa haqqınız yoxdur). Dəftərxana müdiri bu işi öhdəsinə götürmüş və işinə laqeyd və məsuliyyətsiz yanaşmışdırsa, zamindir.

Namazını elə həmin şəkildə qılmalıdır. Dəstəmaz almaq üçün "Tovzihil-məsail" risaləsinin 329-cu məsələsində deyilmiş göstərişə əməl etməlidir.

Əgər bankın şəri əqdlər və sələmdən xilas olmaq yolları haqqında olan nizamnamələri həyata keçirilsə, işkalı yoxdur.

Bu iş həqiqətdə alğı-satqı deyil. Çünki vahid əsginasın alğı-satqısı ağıl sahiblərinin arasında mövcud deyil, əksinə, alğı-satqı adı verilən sələmli borcdur.

Zinətləndirmə qızılla, yaxud canlı varlıqların şəkilləri ilə olmasa, israfa da yol verilməyən halda eybi yoxdur.

Onların qanunsuz göstərişlərinə tabe olmaq caiz deyil. Lakin onların doğru və qanuni göstərişlərinə tabe olmaq lazımdır. İslami ictimai mühitdə vəzifəyə elə adamlar qoyulmalıdır ki, şəriət hökmlərinə qarşı laqeyd olmasınlar.

Niyyət kifayət etmir. (Zehindən) xaricdə ayırmaq lazımdır. Və ya xümsü verilmiş pul müəyyən hesabda və xümsü verilməmiş pul digər hesabda olmalıdır.