Şiə kişinin əhli-kitabla evlənməsi
Şiə bir kişinin əhli-kitabdan olan yəhudi, nəsrani, erməni və s. qızla evlənə bilərmi?
Yalnız müvəqqəti evlənmək caizdir.
Əmr be məruf və nəhy əz münkərin qüvvədən düşməsi
İslam respublikasında əmr be məruf etmək üçün xüsusi qurum fəaliyyət göstərdiyi təqdirdə əmr be məruf və nəhy əz münkər vəzifəsi digər insanlardan götürülürmü? Onların işi başqalarının işi ilə üst-üstə düşərsə, vəzifə nədir?
Əmr be məruf və nəhy əz münkər ümumi bir hökmdür. Hər kəs öz imkanı daxilində bu işə vəzifəlidir. Belə bir qurumun fəaliyyəti bu məsuliyyəti digərlərinin öhdəsindən götürmür. Üst-üstə düşmə hallarını isə müxtəlif planlaşdırmalarla həll etmək lazımdır.
Qəzf halları
Bir şəxs digərini irtidad (mürtəd olma) və küfrdə ittiham edir, amma bu ittihamı şəri hakimə sübut edə bilmirsə, hökmü nədir? 1) Belə halları qəzfin nümunələrindən saymaq olarmı?2) Cavabın mənfi olduğu təqdirdə onunla necə rəftar etmək lazımdır?3) İttihama məruz qalmış şəxs öz haqqından keçərsə (hakimə şikayət etməzsə) belə bir şəxsin cəzası ləğv olunurmu?
1) və 2) Qəzf yalnız iki halda: zina və ya livat etməkdə təqsirləndirmədə olur. Qalan iftira növlərinin cəzası isə təzirdir. 3) Zahirən haqq sahibinin güzəştə getməsi ilə təzir hökmü götürülür. Lakin şəri hakim belə hallarda təzirin ləğv olunmasının ictimai fəsadlarla nəticələnəcəyini mülahizə etsə, ikinci dərəcəli ünvana müvafiq olaraq təzir edə bilər.
Həcc kəffarələrini vətəndə ödəmək
Hacılar ümrə və təməttö həccinin kəffarələrini öz şəhərlərinə qayıdandan sonra ödəyə bilərlərmi?
Maneəsi yoxdur, lakin onların hamısını gərək ehtiyacı olanlara versinlər.
Xəstəliyinə görə əməlləri yerinə yetirməyə qadir olmayan şəxs
Xəstəlik və s. səbəblər üzündən Mina əməllərini, təvafı, səy əməlini və Məkkə əməllərini yerinə yetirməyə qadir olmayan şəxsin vəzifəsi nədir?
Bu şəxs məhsur hökmündədir. Lakin naib tuta bilərsə, bu iş (naib tutmaq) həcci təkrar yerinə yetirmək əvəzindən kifayət edər və sonrakı il həcci təkrar yerinə yetirməsi lazım (vacib) deyil.
Əcir tutulan şəxsin əməlləri üçün savab
Allah taala ibadətləri yerinə yetirmək, məscid və hüseyniyyə tikmək kimi əməllər üçün əcir olan (işə götürülən) və zəhmət haqqı alan şəxslərə savab verirmi?
Əgər əcir tutulan şəxsin məqsədi o əməlləri bəndələrin borcdan xilas olması üçün yerinə yetirmək və məsuliyyətini yerinə yetirmək olarsa, savabı var.
Qadının birinci ərindən olan qızları
Əri vəfat etmiş və ondan oğlanları və qızları olan qadın, ikinci bir kişi ilə evlənsə, ikinci əri bu qadının qızlarına və oğlanlarına məhrəmdirmi?
İkinci əri o qadınla evlənəndən (yaxınlıq edəndən) sonra o qadının birinci ərindən olan qızlarına məhrəmdir, amma oğlanlarla məhrəm olmasının mənası yoxdur.
Cehiz almaq üçün kürəkəndən alınan pul
Qızın atasının kürəkəndən qızının cehizi adı ilə aldığı pul cehiz xərclərindən artıq gələrsə, qızın atasına halaldırmı?
Əgər sözü gedən pulu nikah əqdinin daxilində şərt olaraq ata üçün nəzərdə tutsalar, artıq qalan məbləğdə pul ona halaldır. Əgər bu pulu qızın adına yazsalar və mehriyənin bir hissəsi olsa, qızına çatmalıdır.
Bir neçə dəfə üstü örtülü olan maşına minməyin kəffarəsi
Hal-hazırda İrandan müfrəd ümrəyə gedən hacılar üstü örtülü maşınlarla yol gedirlər. Yol əsnasında namaz qılmaq və yemək yemək üçün bir neçə dəfə maşına minib düşürlər. Bunlar üçün bir kəffarə kifayət edirmi, yoxsa hər dəfə minib düşdükləri üçün ayrı-ayrılıqda kəffarə vermək lazımdır?
Ümrə ehramının bütün müddəti üçün və ya həcc ehramının bütün müddəti üçün bir kəffarə kifayətdir.
Ric’i talaqda qadının ərin evində qalması
Ric’i talaqda talağı verilmiş qadının əri ilə yaşadığı evdən bayıra çıxmağa haqqı yoxdur və ərin də iddə zamanı tamam olmamış onu evdən çıxarmağa haqqı yoxdur. Bu qadağaya əməl etmək kimin vəzifəsidir? Ər-arvadın, yoxsa talağı qeyd edən nikah idarəsinin, yoxsa talaq siğəsini icra edənin, yoxsa talaq icazəsini çıxaran məhkəmənin? Əgər talaq siğəsi icra olunan zaman ər-arvad bir-birindən ayrı yaşasalar və ya talaq qərib bir şəhərdə oxunsa, ər-arvad isə eyni məntəqənin sakinləri olmasalar, şəri vəzifə nədir?
Quran ayələrinə və sair dəlillərə görə bu qadağaya əməl etmək ərlə arvadın vəzifəsidir. Lakin məhkəmə və ya nikah idarəsi məlumatsız insanlara yol göstərmək üçün, habelə əmr be məruf üçün onları bu hökmlə tanış edir. Onların yaşadığı məkanların ayrı olması, iki tərəfin razılığı ilə baş versə və onların ayrılığı bir-birindən küsmək mənasında olmasa, eybi yoxdur.
Həyat yoldaşının gəlini ilə məhrəmlik
İnsanın həyat yoldaşının gəlini (yəni onun digər ərindən olan övladının həyat yoldaşı) ona məhrəmdirmi?
İnsanın yalnız öz gəlini, yəni oğlunun həyat yoldaşı ona məhrəmdir, həyat yoldaşının gəlini yox.
Televizorda hicabsız qadınlara baxmaq
Hicabsız və bəzənmiş qadınların iştirak etdikləri – və bəzən televiziya vasitəsi ilə efirə gedən – filmlərə tamaşa etməyin hökmü nədir?
Xüsusi bir fəsadlarla nəticələnərsə, haramdır.
Yaxın qohumlarla evlənmək
Yaxın qohumlarla evlənmək məkruhdurmu?
Həzrət Məhəmməd Peyğəmbərdən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) bizə yetişən: "Öz yaxın qohumlarınızla evlənməyin, çünki uşaqlarınız arıq və zəif halda dünyaya gələcəkdir" – məzmunlu hədisinə görə yaxın qohumlarla evlənmək məkruhdur.
Şəriki tanımağın qeyri-zəruriliyi
Şəriklərin bir-birini tanımaları lazımdırmı?
Müşarikət (şəriklik) əqdində şərikləri tanımaq zəruri deyil. Bu miqdar da kifayət edər ki, şəriklər müəyyən və məlum olsunlar, məsələn, adları dəftərlərdə qeyd olunmuş olsun.
Zəruri hallarda üstü örtülü maşına minmək
Həcc karvanlarının məsul işçilərindən biri həcc mövsümündə bələdçi kimi qadınlarla birgə üstü örtülü maşınla Məkkəyə getsə kəffarə lazım (vacib) olurmu?
Zəruri hallarda kölgə altına getmək caizdir. Lakin kəffarəsi var. Bunun kəffarəsi hər ehram üçün bir qoyundur. Yəni ümrə ehramının məcmusuna görə bir qoyun və həcc ehramının məcmusuna görə də bir qoyun kifayətdir.
