مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

معامله صحیح نیست.

چنانچه قیمت آن‌ها مساوی نباشد جایز نیست.

در معامله یک نوع جنس در بعضی موارد جنس‌هایی كه در بعضى از شهرها با وزن يا پيمانه فروخته مى‏شود ولی در بعضى از شهرها با شماره (مانند تخم‌مرغ كه امروز در بعضى از مناطق با وزن و در بعضى با شماره مى‏فروشند) هرگاه در شهرى كه با وزن يا پيمانه مى‏فروشند زيادتر بگيرند ربا و حرام است و در شهر ديگر اشكال ندارد.

هرگاه قرض دهنده شرط كند كه زيادتر از مقدارى كه داده بگيرد، ربا و حرام است، خواه جنسى باشد كه با وزن و پيمانه خریدوفروش مى‏شود يا با عدد، بلكه اگر قرار بگذارد كه بدهكار عملى براى او انجام دهد يا جنس ديگرى اضافه كند، مثلاً شرط كند علاوه بر پولى كه قرض كرده مقدارى گندم هم به او بدهد، يا اين‏كه مقدارى طلاى نساخته را قرض دهد و شرط كند كه همان مقدار را ساخته پس بگيرد، همه این‌ها ربا و حرام است، ولى مانعى ندارد خود بدهكار بدون اين‏كه شرطى در كار باشد مقدارى اضافه كند بلكه اين كار مستحب است.

معاملاتى كه در آن ربا باشد حرام و باطل است.

1- ربا گرفتن مسلمانان از كفّارى كه در پناه اسلام نيستند.2- ربا گرفتن پدر و فرزند از يكديگر.3- ربا گرفتن زن و شوهر از يكديگر.

ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و در روايات اسلامى مذمّت از ربا بسيار شده است و از گناهان بسيار بزرگ محسوب مى‏شود.

رباى در معامله آن است كه مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مى‏فروشند به زيادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً يك من گندم را به يك من و نيم بفروشد، در روايات اسلامى مذمّت از ربا بسيار شده است و از گناهان بسيار بزرگ محسوب مى‏شود.

اگر منظور از حیله‌های شرعى، معاملات صورى بدون قصد جدی است، مسلماً تأثیرى در حکم ربا ندارد. و غالباً در حیله‌های شرعى، طرفین قصد معامله جدى ندارند و منظورشان فقط رباست.