مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كارى را كه انسان نذر مى‏كند بايد شرعاً مطلوب باشد، بنابراين نذر كار حرام، يا مكروه، يا ترك واجب و مستحب، صحيح نيست.

نذر در مورد كارهايى صحيح است كه انجام آن ممكن باشد.

با توجه به آیات قرآن و روایات درباره نذر و مخصوصا روایاتی که مرحوم صاحب وسایل در جلد 16 «وسایل» در باب 6 از ابواب (کتاب النذر) بیان کرده، نذرهای مقطعی و محدود مانعی ندارد ولی نذرهای سنگین و طولانی مکروه است چرا که مشکلات مهمی در زندگی ایجاد می کند.

عمل به چنين نذرهايى واجب نيست، ولى بهتر است به آن عمل كنند.

نذر جزء ایقاعات است و حتی در صورتی که فرد نذر دیگری را درباره خودش قبول کند باز هم الزام آور نیست.

اگر كسى از روى اختيار به نذر خود عمل نكند گناه كرده و بايد كفّاره بدهد و كفّاره نذر عبارت است از اطعام شصت فقير، يا دو ماه پى در پى روزه گرفتن (یعنی سی و یک روز آن را پشت سر هم بجا آورد)، يا يك بنده آزاد كردن؛ و در زمان ما كه بنده آزاد كردن موضوع ندارد در ميان دو چيز ديگر مخيّر است.

چنانچه صيغه نذر را به هر زباني خوانده باشد (مثلاً گفته باشد نذر می‌کنم اگر حاجتم را گرفتم فلان کار را انجام دهم) تغيير دادن آن جايز نيست و اگر نخوانده است مانعي ندارد و اگر نذر شما مقیّد به شکل خاصی نبوده، یا تنها نذر اطعام بوده، تغییر مزبور اشکالى ندارد; ولى اگر مقیّد به خانه و مسجد و سفره دسته‌جمعی و مانند آن بوده با توجه به شرایط فعلی می‌توانید به‌صورت بسته‌بندی به نمازگزاران مسجد یا همسایگانی که معمولاً در هیئت شرکت می‌کرده‌اند بدهید؛ و اگر مقید به شکل خاص نبوده در محل مناسب دیگرى نذر خود را انجام دهید.

اگر کالای خاصی را نذر کرده باید همان را تهیه کند مگر اینکه اختلاف قیمت فاحش شود که به مقدار قیمتی که در ذهن داشته انجام میدهد.

در صورتی که روزه برای شما ضرر داشته باشد نذر شما نسبت به آن مقدار باطل است و بهتر است برای هر روز فقیری را سیر کنید.

اگر نذر آن قدر سنگين باشد كه رجحان شرعى نداشته باشد چنين نذرى باطل است. مثلاً نذر كرده تمام عمرش را روزه بگيرد يا نذر كرده 10 ميليون صلوات بفرستند، در چنين مواردى نذر منعقد نمى‏شود.

تمام موارد نذر یا عهد شرعی محسوب شده و باید طبق آن عمل شود.‌

1. مورد نذر از بين برود؛ مثل اينكه نذر كند در صورت برآورده شدن حاجتش به ازدواج فرد خاصّى كمك كند و زمانى كه حاجتش برآورده شد، آن فرد ازدواج كرده باشد؛ در اينجا نذر منعقد نشده و لازم نيست به ازدواج فرد ديگرى كمك كند. 2. در زمان عمل به نذر، مورد آن غير مقدور باشد؛ مثل اينكه نذر كرده روزه بگيرد ولى هنگام اداى نذر بيمار شود و بعدآ هم توانايى براى انجام دادن آن پيدا كند، چنين نذرى باطل است. 3. در زمان عمل به آن، نذر نامشروع شود ورجحانش را از دست بدهد؛ مانند نذرى كه حين العمل، موجب آزار پدر و مادر باشد. 4. انجام دادن نذر در اصل مطلوب باشد، ولى هنگام عمل مطلوب نباشد؛ مانند نذر شربت خنك در عاشورا كه هرگاه عاشورا در زمستان واقع شود، شربت خنك مطلوب نيست. در اين مورد، نذر نسبت به زمستان منعقد نيست ولى احتياط، تبديل نذر به چيزى است كه مناسب با فصل است؛ مانند شير گرم يا چاى.