مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

قاضى اگر مجتهد باشد به رأی خود حکم می‌کند و اگر براثر ضرورت‌ها غیر مجتهد براى منصب قضا نصب شود به رأی مرجع تقلید خود عمل خواهد کرد و در تعارض قوانین حکومت اسلامى با رأی مرجع تقلید چنانچه عمل به احتیاط ممکن باشد اولى عمل به احتیاط است و اگر ممکن نباشد یا موجب ضرر و زیان و عسر و حرج گردد، قوانین حکومت اسلامى در مسائل عمومى و اجتماعى مقدم است و در مسائل خصوصى باید به رأی مرجع خود عمل کند.‌

احكام شرع را بايد از طرقى كه در ابتداى رساله‌ها نوشته‌شده گرفت: از مجتهد بلا واسطه، يا از رساله او، يا از افراد مسئله‌دان؛ و بر روحانیون محترم لازم است كه در منابر خود به بحث احكام اهمیت دهند.

تقليد از زمان رسول خدا صلی‌الله علیه و آله به‌صورت ساده‌تر از امروز وجود داشته و اصحاب ائمّه نيز بعضاً تقليد مى‌كردند و بسيارى از اصحاب ائمّه از علماى محل خود تقليد مى‌كردند.

به دلیل عقل و بناى عقلاى دنیا که جاهل در هر مسئله‌ای باید به عالم رجوع کند، آیا شما هرگاه مریض شوید از طبیب دستور نمی‌گیرید، احکام دین را نیز باید از متخصّصان آن فراگرفت.

اولاً، مراجع تقلید در اصول مسائل یک فتوا دارند و اگر اختلافى هست در جزئیات است. ثانیاً، این اختلاف به خاطر دور ماندن ما از زمان حضرات معصومین (علیهم‌السلام) است; زیرا روایاتى که از آن بزرگواران نقل‌شده، به‌وسیله اشخاصى است که بعضى، آن اشخاص را افراد مطمئن و بعضى ممکن است همه آن‌ها را مطمئن ندانند. البتّه مراجع نهایت کوشش خود را در شناخت آنان انجام می‌دهند، ولى ممکن است نظر همه یکسان نباشد. به‌علاوه فهم کلمات معصومین (علیهم‌السلام) با گذشت این‌همه زمان آسان نیست و گاه در آن اختلاف‌نظر پیدا می‌شود؛ و این، رمز اختلاف فتاواست.‌

در احکام حتماً باید از مرجعی تقلید کند. ولی در تشخیص موضوعات مثل رؤیت هلال می‌تواند به‌یقین خود عمل کند.

هيچ مسلمانى نمى‏تواند در اصول دين تقليد نمايد، بلكه بايد آن‌ها را از روى دليل- به فراخور حال خويش- بداند ولى در فروع دين يعنى احكام و دستورات عملى، اگر مجتهد باشد (يعنى بتواند احكام الهى را از روى دليل به دست آورد) به عقيده خود عمل مى‏كند و اگر مجتهد نباشد بايد از مجتهدى تقليد كند، همان‏گونه كه مردم در تمام امورى كه تخصّص و اطّلاع ندارند، به اهل اطّلاع مراجعه مى‏كنند و از آن‌ها پيروى مى‏نمايند.

اگر با تحقيق مرجعش را انتخاب کرده، اعمال گذشته او قضا ندارد.

آنچه در آیات قرآن با صراحت آمده به‌هیچ‌وجه قابل‌تغییر نیست.‌

جاهل قاصر است.

تقلید جاهل از جاهل و یا عالم از جاهل

عمل او طبق فتواى مرجع تقليدش درست بوده است و نيازى به قضا نيست.