مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه به گمان اين‏كه كسى فقير است به او فطره دهند و بعد معلوم شود فقير نبوده، می‌تواند آن مال را پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر پس نگيرد بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، درصورتی‌که گيرنده فطره مى‏دانسته آنچه را گرفته زكات فطره است، بايد عوض آن را بدهد و در غير اين صورت عوض بر او واجب نيست و اگر دهنده فطره در تحقيق حال فقير كوتاهى نكرده باشد بر او هم چيزى نيست.

اگر همه گوسفندان و گاو و شترها سالم و بی‌عیب و جوان باشد نمی‌تواند زکات آن‌ها را از مریض یا معیوب و پیر بدهد، بلکه اگر بعضى سالم و بعضى مریض، دسته‌ای معیوب و دسته‌ای بی‌عیب، مقدارى پیر و مقدارى جوان باشد، احتیاط واجب آن است که براى زکات، سالم و بی‌عیب و جوان را انتخاب کند، ولى اگر همه آن‌ها مریض یا معیوب یا پیر باشند می‌تواند زکات را از خود آن‌ها بدهد.

هرگاه انسان گندم و جو، يا خرما، يا انگور را بخرد و بداند فروشنده زكات آن را داده زكات بر او واجب نيست و اگر شك كند باز چيزى بر او لازم نيست.

هرگاه انسان گندم و جو، يا خرما، يا انگور را بخرد و بداند فروشنده زكات آن را نداده است، معامله نسبت به مقدار زكات باطل است مگر اين‏كه حاكم شرع اجازه دهد، در اين صورت قيمت مقدار زكات را از فروشنده می‌گیرد و اگر اجازه ندهد زكات را از خريدار خواهد گرفت و درصورتی‌که خريدار قيمت آن را به فروشنده داده می‌تواند از او پس بگيرد.

اگر درخت خرما يا انگور در يك سال دومرتبه ميوه دهد چنانچه روی‌هم به مقدار نصاب باشد، زكات آن را بناتر احتياط واجب بايد بدهد.

در صورتى زكات آن واجب است كه خشک‌شده آن‌ها به‌اندازه نصاب باشد.

كسى كه زكات حيوان بر او واجب است اگر زكات را از مال ديگرش بدهد تا وقتی‌که شماره آن‌ها از نصاب كم نشده همه‌سال بايد زكات بدهد و هرگاه از نصاب افتاد ديگر زكات واجب نيست و اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم حيوان را با چيز ديگر عوض كند، زكات بر او واجب نيست، ولى اگر آن حيوانات را با گاو و گوسفند و شتر ديگرى عوض كند، مثلاً 40 گوسفند بدهد و 40 گوسفند ديگر بگيرد احتياط واجب آن است كه زكات آن را بپردازد.

به طلا و نقره همه‌سال زكات تعلّق می‌گیرد، يعنى اگر انسان زكات مقدار طلا يا نقره را بدهد و سال بعد نيز شرايط در او جمع باشد بايد دوباره زكات آن را بدهد تا زمانى كه از حدنصاب بيفتد، ولى در خمس چنين نيست، يعنى اگر مال را یک‌بار خمس دادند ديگر خمس به آن تعلّق نمى‏گيرد، مگر این‌که اضافه شود، همچنين گندم و جو و كشمش و خرما يك‏بار بيشتر زكات ندارد.

اگر زكات فطره انسان بر ديگرى واجب باشد، بر خود او واجب نيست، ولى اگر كسى كه بر او واجب است نپردازد احتياط واجب آن است كه اگر می‌تواند خودش بدهد.

گندم يا چيز ديگرى را كه براى فطره مى‏دهند بايد مخلوط با خاك و اشياء ديگر نباشد، مگر اين‏كه به‌قدری كم باشد كه به‌حساب نيايد.

واسطه موظف است عوض آن را به شخص نیازمند بدهد.

کاه زکات ندارد.