هرگاه طلا و نقره بیش‌ازاندازه معمول فلز ديگرى مخلوط دارد به‌طوری‌که به آن طلا و نقره نگويند، اگر خالص آن به‌اندازه نصاب برسد بايد زكات آن را بدهد و چنانچه شك دارد كه به‌اندازه نصاب هست يا نيست زكات واجب نيست، ولى اگر می‌تواند آن را امتحان كند احتياط واجب آن است كه امتحان كند.
رأساً نمی‌توان زکات فطره را به طلبکار شخص فقیر داد.
هرگاه مالى را كه براى فطره كنار گذاشته از بين برود، چنانچه دسترسى به فقير داشته و كوتاهى كرده بايد عوض آن را بدهد و اگر دسترسى نداشته و در حفظ آن نيز كوتاهى نكرده چيزى بر او نيست.
زكات فطره را بنابر احتياط واجب بايد فقط به فقرا و مساكين بدهند مشروط بر اينكه مسلمان و شيعه دوازده امامى باشند و به اطفال شيعه كه نيازمند هستند نيز مى توان فطره داد، خواه به مصرف آن ها برسانند يا از طريق ولىّ طفل به آن ها تمليك كنند؛ ولی فقيرى كه فطره مى گيرد لازم نيست عادل باشد، هر چند احتياط واجب آن است كه به شرابخوار و كسى كه آشكارا معصيت كبيره مى كند فطره ندهند و همچنين به كسانى كه فطره را در معصيت خداوند مصرف مى كنند.
زكات ندارد ولى چنانچه سال خمسى بر آن بگذرد خمس دارد.
در صورتی که برای آنها ضرورت داشته باشد مانعی ندارد.
1- زکات فطره بر شما لازم نیست.) زیرا فقیر می‌باشند و غنی نمی‌باشند).2- در صورت دادن زکات فطره به آن نسبت که هزینه‌های خانواده را می‌دهید باید در زکات فطره سهیم باشید. 3- جایز نیست زکات فطره را به خانواده بدهید.) زیرا والدین واجب النفقه می‌باشند).
به کسی که ادعای احتیاج می کند نمی توان زکات فطره داد، مگر آن که اطمینان حاصل گردد که او فقیر است، یا لااقل از ظاهر حالش گمان پیدا شود و یا بداند سابقاً فقیر بوده و رفع فقر او ثابت نشده باشد.
براى شتر 12 نصاب است: اوّل: 5 شتر و زكات آن يك گوسفند است و كمتر از اين مقدار، زكات ندارد. دوم: 10 شتر و زكات آن دو گوسفند است. سوم: 15 شتر و زكات آن سه گوسفند است. چهارم: 20 شتر و زكات آن چهار گوسفند است. پنجم: 25 شتر و زكات آن پنج گوسفند است. ششم: 26 شتر و زكات آن يك شتر است كه داخل سال دوم شده باشد. هفتم: 36 شتر و زكات آن يك شتر است كه داخل سال سوم شده باشد. هشتم: 46 شتر و زكات آن يك شتر است كه داخل سال چهارم شده باشد. نهم: 61 شتر و زكات آن يك شتر است كه داخل سال پنجم شده باشد. دهم: 76 شتر و زكات آن دو شتر است كه داخل سال سوم شده باشد. يازدهم: 91 شتر و زكات آن دو شتر است كه داخل سال چهارم شده باشد. دوازدهم: 121 شتر و بالاتر از آن است كه بايد يا چهل چهل حساب كند و براى هر 40 شتر يك شتر بدهد كه داخل سال سوم شده باشد، يا پنجاه‌پنجاه حساب كند و براى هر پنجاه شتر يك شتر بدهد كه داخل سال چهارم شده باشد و يا با چهل و پنجاه حساب كند، ولى در اینجا نیز باید طورى حساب كند كه چيزى باقى نماند و يا اگر باقى مىماند از 9 شتر بيشتر نباشد و شتر زكات بايد حتماً ماده باشد.
اگرچه فلسفه تشریع زکات تعمیم دارد؛ ولیکن روایاتی وجود دارد که صریحاً زکات را منحصر به نُه مورد می‌کند و غیر آن را نفى می‌نماید.
احتياط واجب آن است كه زكات فطره را در همان محل مصرف كند، مثلًا نمىتواند براى بستگانش كه در شهر ديگرى هستند بفرستد، مگر اينكه در آن محل مستحقّى پيدا نشود و هرگاه با وجود مستحق فطره را به جاى ديگرى ببرد و تلف شود ضامن است، ولى حاكم شرع مىتواند با توجّه به مصالح نيازمندان اجازه دهد آن را به محلّ ديگرى ببرند.
