مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

ركوع از واجبات ركنى است كه اگر ترك شود يا در یک‌رکعت دو ركوع يا بيشتر به‌جا آورد نماز باطل است خواه عمداً باشد يا از روى سهو و فراموشى.

هرگاه كسى براثر پيرى خميده شده، يا به خاطر بيمارى يا به علّت ديگر به حالتى شبيه ركوع درآمده، بايد در موقع نماز آن‌قدر كه می‌تواند كمر را براى قرائت راست كند و اگر نمى‏تواند قدرى كمر را قبل از ركوع راست كند سپس به حال ركوع درآید و اگر آن‌هم ممكن نشود براى انجام ركوع كمى بيشتر خم شود، به‌شرط اين‏كه از حالت ركوع خارج نگردد و اگر آن‌هم ممكن نشود احتياط واجب اين است كه هم با سر اشاره كند و هم قصد كند كه آن حالتش جزء ركوع باشد.

هرگاه كسى می‌تواند ركوع كند امّا به خاطر بيمارى يا علّت ديگرى نمى‏تواند به‌اندازه ذكر واجب توقّف كند بايد پيش از آن‏كه از حال ركوع خارج شود ذكر واجب را بگويد هرچند بدن آرام نباشد و اگر نتواند، در حال برخاستن ذكر را تمام كند.

تفاوتى نمی‌کند.

كسى كه نمى‏تواند به‌اندازه ركوع خم شود اگر بتواند بايد به چيزى تكيه كند و ركوع نمايد و اگر آن‌هم ممكن نشود بايد به هراندازه كه ممكن است‏ خم شود و اگر هيچ نتواند خم شود بايد ركوع را به‌صورت نشسته انجام دهد و اگر آن‌هم ممكن نشود در حال ايستاده با سر اشاره مى‏كند و اگر اين را هم نتواند به نيّت ركوع چشم‌ها را بر هم مى‏گذارد و ذكر را مى‏گويد و به نيّت برخاستن از ركوع چشم‌ها را بازمى‏كند.

اشكالى ندارد؛ ولى گاه آن را ترك كنيد تا تصوّر نشود جزء نماز است.

هرگاه پيش از تمام شدن ذكر واجب عمداً سر از ركوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهواً باشد چنانچه پيش از خارج شدن از حال ركوع متوجّه شود بايد در حال آرامى بدن دوباره ذكر را بگويد و اگر بعدازآنکه از حال ركوع خارج شد متوجّه گردد، نمازش صحيح است.

هرگاه ذكر را قبل از رسيدن به حدّ ركوع و آرام گرفتن بدن بگويد بايد آن را بعد از آرام گرفتن اعاده كند، حتّى اگر عمداً اين كار را كند احتياط واجب اين است كه نماز را نيز بعداً اعاده نمايد.

در موقع ذكر واجب بايد بدن آرام باشد و براى ذكر مستحب نيز اگر آن را به‌قصد ذكر ركوع مى‏گويد آرام بودن بدن لازم است.

در ركوع واجب است ذكر بگويد، ذكر ركوع بنا بر احتياط واجب سه مرتبه «سبحان‌الله» يا یک‌مرتبه «سُبْحانَ ربی الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ» است كه بايد به عربى صحيح گفته شود و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه تكرار كند.

خم شدن بايد به‌قصد ركوع باشد، بنابراين اگر بدون اين قصد خم شود نمى‏تواند آن را ركوع حساب كند، بلكه بايد بايستد و به‌قصد ركوع خم شود.

كسى كه دست يا زانوى او با ديگران تفاوت دارد، مثلاً دستش خيلى بلند است كه اگر كمى خم شود به‌زانو مى‏رسد، يا زانويش خيلى پايين است چنين كسى بايد به‌اندازه معمول خم شود.