عدم استحقاق اجرت در صورت تبرعی بودن قصد عامل
در صورتی که عامل کار را نیمه تمام بگذارد آیا می تواند طلب اجرت نماید؟
اگر بعد از قرارداد، کار را بهقصد اینکه پول نگيرد انجام دهد، حقّى نسبت به مزد ندارد.
پرداخت بدهی قبل از رسیدن مدت
در قرض مدتدار، چنانچه بدهکار قبل از رسیدن مدت بدهی خود را بدهد آیا طلبکار باید قبول کند؟
درصورتیکه قرض مدتدار باشد و بدهكار بخواهد قبل از رسيدن مدّت بدهى خود را بپردازد، طلبكار مجبور به قبول آن نيست، ولى اگر تعيين مدّت فقط براى همراهى با بدهكار باشد چنانچه پيش از وقت بدهى را بدهد طلبكار بايد قبول كند
جمع آوری و فروش شن و ماسه کنار دریا
در محل زندگی ما،مردم برای کسب درآمد از لب دریا و کناره ی رودخانه ها شن و ماسه جمع آوری میکنند ولی مأمورین مرزبانی آنها را بازداشت میکنند روحانیون و اساتید حوزه علمیه منطقه ما میگویند این شغل و درآمد حاصل از آن از نظر شرع اشکالی ندارد، نظر معظم له دراین رابطه چیست؟
لازم است همه مطابق مقرارت عمل نمایند.
حکم فروش لوازم آرایشی در صورت یقین به استفاده حرام از آن
در مساله شماره 1762 آورده اید که هرگاه چیزی را که منافع حلال دارد به کسی بفروشند که آن را قطعا در حرام مصرف می کند معامله آن حرام است. آیا این حکم در مورد فروش لوازم آرایشی که فروشنده می داند خریدار از آن استفاده کرده و با چهره آرایش کرده در میان مردم ظاهر خواهد شد نیز صدق می کند؟
این حکم در مورد لوازم آرایشی و مانند آن جاری نیست.
شرایط مزارعه
در معامله مزارعه چه شرایطی لازم است؟
در مزارعه چند چيز شرط است: 1- صاحب زمين و زارع هر دو بايد بالغ و عاقل باشند و با قصد و اختيار خود مزارعه را انجام دهند و حاكم شرع آنها را از تصرّف در اموالشان جلوگيرى نكرده باشد و سفيه نباشند، 2- همه حاصل زمين به يكى از آن دو اختصاص داده نشود. 3- سهم هرکدام بطورمشاع باشد، مانند نصف يا ثلث حاصل و مثل اينها، بنابراين اگر شرط کنند که نوعى از حاصل مخصوص به يكى و نوع ديگر مخصوص به ديگرى باشد، يا شرط كنند حاصل فلان قسمت از زمين مال يكى و حاصل قسمت ديگر مال دومیباشد صحيح نيست و نيز اگر صاحب زمين بگويد اين زمين را زراعت كن و هرچه مىخواهى به من بده باطل است.4- بايد مدّتى را كه زمين در اختيار زارع است معیّن کنند و بهاندازهای باشد كه به دست آمدن حاصل در آن مدّت ممكن شود. 5- زمين بايد قابل زراعت باشد ولى اگر زمين آماده نيست امّا مىتوان كارى كرد كه آماده زراعت شود مزارعه صحيح است.6- نوع زراعت را بايد معیّن کند، مگر اينكه زراعت هر چه باشد تفاوتى در نظر آنها و نظر توده مردم نداشته باشد و يا اينكه معلوم باشد كه اين زمين براى چه زراعتى مناسب است. 7- بايد زمين معيّن باشد، بنابراين اگر كسى چند قطعه زمين دارد و بگويد يكى از آنها را به مزارعه دادم درصورتیکه زمینها در مرغوبيّت متفاوت باشد مزارعه باطل است، ولى اگر آن زمینها يكسان است و مثلاً بگويد مقدار پنج هكتار از اين زمين را به تو واگذار میکنم مانعى ندارد و نيز ممكن است زمين را بدون اینکه زارع ديده باشد با اوصاف براى او بيان كند. 8- مخارج زراعت و همچنين بذر و مانند آن را بايد معيّن كنند كه بر عهده چه كسى است؛ ولى اگر مخارجى را كه هرکدام بايد بكنند ميان مردم آن محل معلوم باشد كافى است.
حکم دریافت هدایایی که ارباب رجوع می دهد
دریافت هدایایی که ارباب رجوع می دهد چه حکمی دارد؟
اگر جنبه رشوه داشته باشد حرام است؛ و اگر جنبه رشوه نداشته باشد، بلکه هدیه ای بدون چشمداشتِ هرگونه کار خلافی بوده باشد مانعی ندارد، ولی باید خلاف مقرّرات مؤسّسه ای که در آن کار می کند نباشد.
تبدیل بدهی نقدی بدهکار به بدهی طلا
شخصى بدهکار است و اظهار میدارد توان پرداخت ندارم، لذا طلبکار میگوید: «چون امکان دارد شما تا یک سال دیگر نتوانید بدهى خود را پرداخت کنید، من به این شرط صبر میکنم که مبلغ بدهى را شما امروز به طلا تبدیل کنید» براى مثال مبلغ بدهى، امروز مساوى 10 مثقال طلاست و طبق این سخن بدهکار به هنگام پرداخت بدهى باید 10 مثقال طلا بدهد، آیا این کار مشروع است؟
این عمل صحیح نیست; چون هم پول نسیه است و هم طلا، مگر اینکه بدهکار این مقدار طلا را تهیّه کرده و بهعنوان اداى دین خود به او بدهد، سپس طلبکار آن را به او بازگرداند.
نهالی که از ریشه درخت همسایه روییده
شخصى درختى در زمین خودش میکارد و ریشه آن به زمین شخص دیگرى میرسد و از آن نهال میروید آیا آن نهال از صاحب زمین است و یا از صاحب درخت؟
از صاحب درخت است، لکن صاحب زمین میتواند یا اجاره بگیرد و یا بااطلاع به صاحب درخت آن نهال را قطع کند.
مالک جایزهای که به خرید از کارت اعتباری قرضی تعلقگرفته
شخصی از یک نفر برای خرید کردن بهجای پول نقد یکی از کارتهای اعتباری او را قرض میگیرد. موقع خرید با کارتهای اعتباری، گاها جایزهای تعلق میگیرد که در فیش خرید مینویسند مثلاً بیست هزار تومان برندهشدهاید. حال سؤال این است که با توجه به اینکه قرض گیرنده خرید کرده و اگر صاحب کارت خرید میکرد معلوم نبود برنده جایزه شود و به خرید این شخص جایزه تعلقگرفته، آیا این جایزه متعلق به صاحب کارت است یا قرض گیرندهی کارت؟
احتیاط آن است که باهم مصالحه کنند.
پرداخت قرضالحسنه بشرط عدم استفاده از موجودی آن تا قبل از تسویه
صندوق قرضالحسنهی مسجدی برای افزایش موجودی خود به شکل سوری مقداری وام به اعضا میدهد بهشرط اینکه تا تسویهی اقساط از موجودی آن استفاده نکنند. حکم این وام چیست؟
درصورتیکه پولي که وامدهنده در صندوق میگذارد صرف وام دادن سايرين بشود اشکالي ندارد ولي اگر خودشان (هيأت امناء) از آن استفاده کنند جايز نيست.