تلف شدن مال غصب شده
اگر مالی که غصب کرده از بین برود چه وظیفه ای دارد؟
هرگاه مالى را كه غصب كرده از بين برود در صورتى كه از چيزهايى باشد كه مثل و مانند آن معمولًا كمياب است مانند بسيارى از حيوانات و بسيارى از فرشهاى دست بافت، بايد قيمت آن را بدهد و اگر قيمت بازار آن فرق كرده باشد بايد قيمت روزى را كه تلف كرده بدهد و اگر از چيزهايى است مانند گندم وجو و بسيارى از فرشهاى ماشينى، انواع پارچه ها و ظرفهايى كه با كارخانه ها درست مى شود كه معمولًا مثل آن فراوان است، بايد مثل همان چيز را كه غصب كرده بدهد، ولى بايد خصوصيّاتش مثل همان مالى باشد كه از بين رفته است.
معیار تشخیص ضرر و زیان در غصب
اگر كسى،مال دیگری را تخريب، يا تصرّف غير قانونى، يا غصب نمايد نظر حضرتعالى در مورد منافع كارى كه به خاطر ترميم مال تخريب شده، يا تصرّف غير قانونى، يا غصب از بين رفته، و مالك از آن منتفع نشده چيست؟
در مواردى كه عرفاً ضرر و زيان و خسارت صدق كند مى توان از قاعده لا ضرر استفاده كرد، خواه درباره عبد باشد يا حرّ، و ما معتقديم كه لا ضرر همان گونه كه نفى حكم مى كند، احكامى كه جبران كننده ضرر است را نيز اثبات مى نمايد.
پیوند زدن شاخه غصبی به درخت خود
اگر فردى، شاخه اى غصبى را به درخت خود پیوند زند، مالک میوه آن درخت، که از این شاخه پیوندى غصبى به دست مى آید چه کسى است؟
باید قیمت آن شاخه را به صاحبش برگرداند; و ثمره تعلّق به صاحب درخت دارد.
تکلیف غاصب نسبت به مال غصبی که جزء لاینفک اموالش شده
اگر غاصب، لباس خود را با نخهاى غصب شده خيّاطى كند، سپس مالك آن نخها را مطالبه نمايد، لطفاً بفرماييد : الف) آيا با امكان جدا كردن، نخها به مالك بازگردانده مىشود؟ در صورتى كه مستلزم فساد لباس باشد، مانند چوب در ساختمان يا آهن و آجر و ساير مصالح در ساختمان و مانند آن چه حكمى دارد؟ ب) اگر جدا كردن مستلزم نقص قيمت نخها شود، آيا غاصب ضامن نقص قيمت، يا ردّ مغصوب است؟ ج) در فرض فوق اگر باعث فساد نخها شود، آيا ضامن قيمت كامله است؟ د) آيا پس از پرداختتمام قيمت (نخها به مالك آن) تصرّف در آن لباس جايز است؟
معمولاً جدا كردن نخ ها به طور سالم امكان پذير نيست و از اين جهت نخ ها جزء تالف (اموال تلف شده) محسوبمى شود، و بايد مثل يا قيمت آن را به مالك پرداخت كند و در اين صورت تصرّف در آن جايز است. و در مورد اشياى ديگر، هرگاه در نظر عرف تالف محسوب شود پرداختن مثل (در صورتى كه مثلى باشد) يا قيمت آن لازم است و در غير اين صورت بايد خود آن را پرداخت كند. و در صورتى كه بازگرداندن خود آن سبب تخريب ساختمان مى شود، دراينجا نيز جزء تالف محسوب مى شود.
استفاده از مواد داخل ظرف غصبی
اگر ظرفی غصبی باشد استفاده از ماده ی داخل آن( آب ، نفت ، غذا ) چه حکمی دارد؟
تا زمانی که داخل آن ظرف است استفاده از آن جایز نیست.
اگر مالک واقعی خواهان تخریب مستحدثات مشتری گردد
اگر شخصى زمينى را به زعم مالكيّت فروشنده، از وى خريدارى و در آن مستحدثاتى بنا كند، و بعداً مشخّص شود زمين متعلّق به فروشنده نبوده و مالك واقعى آن ضمن عدم تنفيذ بيع، خواهان استرداد ملك خود و تخريب مستحدثات مشترى گردد، با فرض اين كه خسارات ناشى از تخريب، با توجّه به نوع بناهاى رايج در اين زمان، قابل تحمّل براى مشترى نمىباشد، و حتّى بايع فضولى هم نتواند آن را جبران كند، نظر مبارك حضرتعالى در صورت علم و جهل فروشنده به غصبى بودن زمين، و امكان جبران خسارت توسّط بايع و عدم آن چيست؟
فروشنده بايد قيمت زمين را به صاحب اصلى بپردازد، يا صاحب اصلى بنا را خريدارى كند، يا مال الاجاره زمين را سال به سال از خريدار بگيرد.
دریافت هزیته های احقاق حق
آیا انسان مى تواند هزینه هایى را که براى به دست آوردن حق خود خرج کرده از غاصب بگیرد؟
احتیاط آن است که نگیرد، مگر این که هزینه زیادى را متحمّل شده باشد.
غصب مال الرهن و مطالبه آن
لطفا جواب دوسوال زیررا مرقوم فرمایید:الف) اگر مالی که نزد کسی رهن گذاشته اند غصب شود چه کسی می تواند آن را مطالبه کند؟ب) چنانچه آن مال از بین برود وظیفه چیست؟
الف و ب : مالى را كه نزد كسى رهن (گرو) گذاشتهاند اگر ديگرى غصب كند، صاحب مال و طلبكار هركدام مىتوانند آن را از او مطالبه كنند و اگر از بين برود و عوض آن را بگيرند، آن عوض به جاى آن مال رهن خواهد بود.
عدم تأثیر مرور زمان یا تغییر کاربری بر غصب
آیا گذشت زمان یا ایجاد تغییر کاربری در زمینى غصبى به مرور ایّام موجب عوض شدن حکم غصبی بودن آن می شود؟
مسلّم است که هرگونه تصرفی در زمین غصبى حرام است و مرور زمان هرگز حکم آن را تغییر نمى دهد.