مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر در اطراف آن نشانه‌گذاری‌های روشنی کنند دلیل بر مالکیت است.

زمینی که با آب وقف احیاء شده جزو موقوفات نمی‌شود ولی باید معادل قیمت آب را بدهد.

در صورتى که با موافقت حکومت اسلامى باشد، و لطمه اى به مسلمین نزند، مالک مى شود.

چنانچه آن منطقه جزء حریم روستا و آبادى معیّنى باشد، اهل آن آبادى حق‌دارند آن را در میان خود تقسیم کنند و بعد از تقسیم، هریک حق‌دارند علف‌ها و هیزم آن را بچینند و اگر جزء حریم نباشد در صورتى حق‌دارند که آنجا را حیازت یا علامت‌گذاری و سنگ‌چین کرده باشند.

این کار موجب احیای زمین برای خانه‌سازی است و موجب مالکیت است.

حریم قریه یا خانه، متعلق به اهالى قریه یا صاحب‌خانه است و ساختمان و تصرّف دیگرى در آن جایز نیست مگر به اذن ایشان.

آباد كردن و بهره ‏بردارى از زمین‌های مخروبه ‏اى كه مالك نداشته و نفعش به كسى نمى ‏رسد.

1. ظاهر ادلّه این است که این احکام مربوط به زمین‌های موات است. ولى در زمین‌های ملکى هم باید بهره‌برداری هرکدام از مالکین در حدّى باشد که در عرف عقلا معمول است و زائد بر آن درصورتی‌که باعث ضرر بر دیگران شود، اشکال دارد.2. درصورتی‌که چاه خشک شود و صاحبش از احیا آن صرف‌نظر کند، احداث قنات و چشمه دیگر مانعى ندارد.3. در موارد ممنوع احتیاط آن است که بر آن آب حکم آب غصبى را جارى کنند.4. محصولاتى که از آن به دست می‌آید، حرام نیست، ولى احتیاط آن است که نسبت به پول آب با شخصى که ضرر به او واردشده مصالحه کنند.

اگر شارع عام بوده (نه جاده خصوصى) مزاحمت جايز نيست.

در زمان حكومت اسلامى، احياء موات مى‏بايست با اجازه حكومت باشد و نمى‏توان خودسرانه عمل كرد. پس ما فرق مى‏گذاريم بين زمین‌های مواتى كه در زمان شاه احياء شده كه مالك مى‏شوند و بين زمین‌هایی كه الآن مخفيانه احياء مى‏شود، چون اراضى موات جزء انفال محسوب مى‏شود كه از اموال امام است و زمانى كه نائب امام مسلط باشد نمى‏توان بدون اجازه او اقدام كرد.

در تحجير املاك بلا صاحب مرور زمان وجود ندارد، بلكه معيار آن است كه يقين به اعراض صاحب اصلى پيدا كنيم؛ خواه يقين در يك روز پيدا شود، يا پنجاه سال.

درصورتی‌که آن زمین در موقع خریداری احیاء شده بوده است نمی‌توان مزاحم صاحب زمین شد.