در اينجا زمين، باير محسوب می‌شود و در ملک او باقي می‌ماند، مگر این‌که اعراض کرده باشد يعني از زمين صرف‌نظر کند يا اعراض عملي ثابت شود؛ ولي اگر اعراض نکند هرچند مدّت طولاني بگذرد مالک است و زمان دخالتي ندارد.
چنانچه حريم شرعى بوده مستأجر حقّ احيا نداشته و مالك نمىشود و مادام كه مدّت اجاره زمين تمام نشده مستأجر حقّ استفاده از آن را دارد و بايد اجاره آن را بدهد و متولی نمىتواند از او بگيرد ولى بعد از اتمام مدّت اجاره، حقّى براى مستأجر باقى نيست.
این کار موجب احیای زمین برای خانه‌سازی است و موجب مالکیت است.
اراضى موات با ثبت دادن ملك كسى نمىشود، بلكه بايد آن را احياء كند يعنى آماده براى كشت و زرع نمايد.
در زمان حكومت اسلامى، احياء موات مىبايست با اجازه حكومت باشد و نمىتوان خودسرانه عمل كرد. پس ما فرق مىگذاريم بين زمین‌های مواتى كه در زمان شاه احياء شده كه مالك مىشوند و بين زمین‌هایی كه الآن مخفيانه احياء مىشود، چون اراضى موات جزء انفال محسوب مىشود كه از اموال امام است و زمانى كه نائب امام مسلط باشد نمىتوان بدون اجازه او اقدام كرد.
در صورتى که با موافقت حکومت اسلامى باشد، و لطمه اى به مسلمین نزند، مالک مى شود.
زمینی که با آب وقف احیاء شده جزو موقوفات نمی‌شود ولی باید معادل قیمت آب را بدهد.
چنانچه زمین مزبور موات بوده اشکالى ندارد و چنانچه زمین آبادى بوده که مالک داشته، اگر شهردارى طبق موازین شرع آن را تملّک کرده است اشکالى نیست، در غیر این صورت دفن اموات در آن جایز نیست.
اگر زمین را پدران شما احیا کرده‌اند و قبلاً موات بوده، طبق قانون ارث به ورثه آن‌ها می‌رسد و همچنین اگر خریدارى کرده باشند و اگر هیچ سندى نسبت به سابقه این زمین در دست نیست و شاهد و گواهى نیز وجود ندارد، ملک از آن‌کسی است که در دست اوست یعنى ملک اجداد شما بوده و باید به قانون ارث عمل کنید.
اراضی موات، زمین‌هایی است که هرگز کسی آن را آباد نکرده است؛ و زمین ملی چیزی جز اراضی موات نیست.
