مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

این سنت حسنه‌ای است که سابقه آن به سال اول هجرت برمی‌گردد؛ زمانی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) میان مهاجرین و انصار عقد اخوت برقرار کردند و با توجه به شرایط سخت آن زمان، از یکدیگر ارث نیز می‌بردند که بعدها منتفی شد و شرایط دیگر باقی ماند.

در فرض سؤال پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و برادر او وراث او هستند، بنابراین پدربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك برادر و مادربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك خواهر را دارند و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى‏كنند كه سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.

درصورتی‌که ميّت، خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می‌رسد به این صورت که: 1. سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى به‌طور مساوى بين آنها تقسيم می‌شود؛ 2. سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم می‌شود كه پسر دو برابر دختر می‌برد.تذکر: اگر برادرزاده پدرى يا پدر و مادرى، همه از يك برادر باشند احتياط آن است كه در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه كنند.

اگر وارث، جد يا جدّه مادرى (يا هر دو) با برادران مادرى باشد، جد در حكم يك برادر و جدّه در حكم يك خواهر است و مال را در ميان خود به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند.

هرگاه وارث جد و جدّه پدرى و جد و جدّه مادرى باشد مال سه قسمت می‌شود يك قسمت آن را جد و جدّه مادرى، به‌طور مساوى بين خود تقسيم‏ مى‏كنند و دو قسمت آن را جد و جدّه پدرى طورى تقسيم مى‏كنند كه سهم جد دو برابر جدّه باشد.

هرکدام از جد و جدّه یک‌ششم می‌برند و بقیّه میان سه خواهر تقسیم می‌شود.

مال سه قسمت می‌شود، دو قسمت سهم جد يا جدّه پدرى است و يك قسمت سهم جد يا جدّه مادرى.

تا وقتی حتی يك نفر از هر گروهی زنده‌اند اولاد آنان ارث نمى‏برند و تا اولاد آنها زنده‌اند اولاد آنها ارث نمى‏برند و تنها يك استثناء دارد و آن اين‏كه: در گروه سوم اگر ميّت عموى پدرى و پسرعموی پدرى و مادرى داشته باشد، عموى پدرى ارث نمى‏برد و مال به پسرعموی پدر و مادرى مى‏رسد.

اگر وارث، جد و جدّه پدرى (يا پدر و مادرى) با برادران پدرى (يا پدرى و مادرى) باشند جد، حكم يك برادر و جدّه، حكم يك خواهر را دارد و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى‏كنند كه سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.

باوجود اجداد مادرى، به عموها و عمّه‌ها چيزى نمى‌رسد.

هرگاه وارث ميّت فقط جد و جدّه پدرى باشند، مال سه قسمت می‌شود دو قسمت را جد و يك قسمت را جدّه می‌برد و اگر جد و جدّه مادرى باشند مال به‌طور مساوى ميان آنها تقسيم می‌شود.

هرگاه وارث فقط يك جد يا يك جدّه است، چه پدرى باشد يا مادرى همه مال به او مى‏رسد و باوجود جد یا جدّۀ ميّت، پدرجد یا مادرجدّ او ارث نمى‏برد.