معیار تشخیص وقفی بودن قبرستانها
مطابق قانون گورستانهاى عمومى ملک عمومى محسوب شده و در مالکیّت شهردارى قرار دارد; شهردارى به علّت متروکه شدن گورستان، مقدارى از آن را طبق ضوابط قانونى به افراد واجد شرایط واگذار نموده است، با عنایت به این که دلیلى بر وقفیّت زمین گورستان نیست، بفرمایید که اراضى مذکور وقف است، یا مالکیّت شهردارى طبق قانون فوق صحیح است؟
هرگاه زمین مزبور سابقه ملکى نداشته باشد، یا احتمال موات بودن آن از روز اوّل برود حکم وقف بر آن جارى نمى شود؛ امّا اگر سابقه ملکیّت داشته و براى قبرستان واگذار شده است حکم وقف بر آن جارى است.
عدم لزوم وقفی بودن زمین قبرستان
آيا ضرورت دارد كه زمين قبرستان وقف ابدى براى قبرستان باشد، يا در زمين هاى كرايه اى طويل المدّت هم مىتوان به تدفين اموات مسلمان ها پرداخت؟
چنانچه مدت اجاره به اندازه اى باشد كه آثار آخرين ميّت دفن شده به كلّى محو گردد، يا اين كه مالك بعد از پايان مدّت، ملزم به تصرّفاتى شود كه سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.
تکلیف موقوفه ای که بدلیل مخالفت همسایگانش بلا استفاده مانده
زمینى حدود هزار متر مربع از حدود 25 سال پیش وقف قبرستان شده است; امّا پس از دفن حدود 40 نفر، همسایگان مانع ادامه کار شده اند و آن زمین همچنان معطّل مانده است. آیا زمین مزبور بر وقفیّت باقى مى باشد؟ در صورت باقى ماندن بر وقف، آیا مى توان آن را تبدیل به مکان عمومى دیگر (مانند مدرسه، بیمارستان، حسینیّه و غیره) کرد؟
در صورتى که زمین وقف براى قبرستان شده باشد، تنها باید در همین مورد از آن استفاده شود؛ مگر این که دفن در آن به جهاتى امکان پذیر نباشد که در این صورت باید بفروشند و پول آن را صرف خرید زمینى جهت قبرستان کنند و آن را وقف نمایند و چنانچه به اندازه کافى قبرستان دارند، مى توان از آن زمین براى مسجد و حسینیّه و کتابخانه و مانند آنها استفاده کرد.
تبدیل قبرستان متروکه به مسجد
زمینى جهت قبرستان مسلمین تعیین و اموات در آن دفن شدند؛ ولى اکنون مدتهاست میّتى در آن دفن نمى شود؛ با عنایت به نیاز اهالى به مسجد، جهت انجام فرایض الهى، آیا اهالى مى توانند در گورستان مذکور یک باب مسجد احداث نمایند؟
چنانچه آن محل براى دفن اموات در حال حاضر و در آینده قابل استفاده نیست مى توانید از آن براى بناى مسجد استفاده نمایید؛ولى مواظب باشید نبش قبر لازم نیاید.
ایجاد صورت قبر در قبرستان
آیا ایجاد صورت قبر اموات گذشته در قبرستان جدید جایز است؟
اگر قبرستان جدید در زمین وقف قرار داده شده جایز نیست و اگر در زمین موات است مانعى ندارد.
زیر آب رفتن قبرستان به جهت احداث سد
وظیفه نسبت به قبرستانی که به واسطه احداث سد زیر آب می رود و قبر قدیمی و جدید دارد چیست؟
در صورتی که ایجاد سد ضرورت داشته اشکالی ندارد و انشاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.
تعارض وصیت با نظر متولی
شخصی وصیت کرده که در مکان معینی از قبرستان دفن شود اما ولی وقف که مسئول امور قبرستان است با اين ادعا که به خاک سپردن میت در این مکان به خصوص ترتیب و نظم قبرستان را بر هم می زند ممانعت از دفن میت در آن مکان کرد، در حالیکه خاکسپاری میت در آن مکان خاص هیچ خللی در قبرستان ایجاد نمیکند، نظر معظم له چیست؟
طبق نظر متولی عمل شود.
ساخت مجموعه ورزشی در قبرستان متروکه
در روستایی زندگی می کنیم که قبلاً در بخش آن اموات اهالی را در آنجا دفن می کردند بیش از 70 سال است که هیچ میت را در آنجا دفن نکرده اند، اخیراً شورای روستا قصد دارد قبرستان فوق را یک مجموعه ورزشی کند که جوانان از آن استفاده کنند،حکم شرعی این مکان را بفرمایید؟
اگر به طور کلی متروکه شده است و در حال و آینده نیازی به قبرستان نباشد و این کار به نفع اکثر مردم باشد، مانعی ندارد.
ممانعت همسایگان در وقف زمین برای قبرستان
اگر قطعه زمینی را خریداری یا مالک واگذار کند برای قبرستان، همسایه های آن زمین حق دارند جلوگیری از آن کنند یا چنین حقی ندارند یا اصلا رضایت همسایه ها نیاز نیست؛ در ضمن راه زمین یاد شده با همسایه ها مشترک است؟
در صورتی که این کار ضرر آشکاری برای همسایه ها داشته باشد نباید آن را قبرستان کنند.
علت باز گرداندن سنگ برداشته شده از قبرستان موقوفه
مسافر عتبات عالیات بوده ام و از وادی السلام مقداری سنگ ریزه جمع کرده ام و به همراه خود آورده ام، آیا این کار شرعاً اشکال دارد؟ پاسخ دادند: این کار جایز نیست و باید به نحوی برگردانده شود علت این گونه پاسخ چیست؟
علتش این است که سنگریزه ها تماما متعلق به آن سرزمین است و اگر قرار باشد هر کس مقداری از آنها را از آنجا بردارد و با خود ببرد اوضاع آنجا تغییر خواهد کرد. و احتیاط در این است که به طریقی آنها را برگرداند.