مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتياط مستحب آن است كه با وجود زمين يا خاك خشك بر زمين يا خاك نمناك تيمّم نكند.

نماز خود را اعاده کند.‌

خالی از اشکال نیست.‌

اگر كاه يا اشياء ديگرى با خاك و ريگ مخلوط شود تيمّم بر آن جايز نيست، ولى اگر آنقدر كم باشد كه در خاك يا ريگ از بين رفته حساب شود تيمّم بر آن مانعى ندارد.

اگر خلل و فرج وسیع نباشد مانعی ندارد.

باید تدریجا بطوریکه اسباب مشقت نشود اعاده کند.‌

تیمّم بر آنها اشکال دارد.

تیمم بر خاك، شن، ريگ، كلوخ (خاكهاى به هم‏ چسبيده) و سنگ، به شرط اين‏كه پاك باشند جایز است و نیز تيمّم بر سنگ آهك و سنگ گچ و سنگ ‏مرمر و سنگ سياه و مانند آن جايز است، ولى تيمّم بر جواهرات مانند سنگ عقيق و فيروزه باطل است و احتياط واجب آن است كه بر گچ و آهك پخته وهمچنين بر آجر و سفال تيمّم نكند.

هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.

سابقا فتواى ما بر شرطيت علوق بود. علوق به معناى گرد و غبار است و شرطيت آن را به اين معناست كه سنگ مورد تيمم بايد غبار و يا گرد و خاكى داشته باشد كه به هنگام زدن دست بر سنگ، آن غبار به دست بماند. اما ما در مطالعاتى كه در اين مورد كرديم نظرمان تغيير كرد و فتواى ما اين است كه علوق شرط نيست. بنابراين تيمم بر سنگ‏هاى شسته و صيقل داده شده مثل سنگ مرمر كه در ساختمانها به كار مى‏رود صحيح است اگر چه هيچ غبارى بر آن نباشد.

اگر به صورت و دست می چسبد فاقد الطهورین است.