عقد مساقات با قطع درختان
آیا مساقات روی قطع درخت هم صحیح است؟
در فرض سؤال مساقات صحیح نیست مگر این که این کار موجب زیادشدن يا مرغوبيت ميوه مى شود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است.
در فرض سؤال مساقات صحیح نیست مگر این که این کار موجب زیادشدن يا مرغوبيت ميوه مى شود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است.
اگر درختان قطع شود، مالکیت هرکدام نسبت به سهم خود از زمین باقى است و هرکسی درختها را قطع کرده ضامن است.
از عقود لازم است.
آری، ممكن است طرف قرارداد در مساقات متعدّد باشد يعنى صاحب باغ آن را در اختيار چند نفر بگذارد و با آنها قرارداد مساقات ببندد.
مال صاحب باغ است، ولى بايد اجرت آبيارى و كارهاى ديگر را مطابق معمول به كسى كه درختان را سرپرستى كرده بدهد.
معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمىخورد و ورثه او بهجای او هستند، امّا اگر كسى كه تربيت درختها به او واگذارشده بميرد درصورتیکه شرط كرده باشند خودش باغدارى كند معامله به هم مىخورد، ولى اگر چنين شرطى نكرده باشند ورثه او جانشين او مىشوند.
طرفين معامله مىتوانند با رضايت يكديگر معامله مساقات را فسخ كنند و نيز اگر در ضمن قرارداد، حقّ فسخ براى هر دو يا براى يكى قرار داده باشند مىتوانند معامله را به هم زنند و اگر در قرارداد مساقات شرطى ذكر كرده باشند و آن شرط عملى نشود و كسى كه شرط به نفع اوست نتواند طرف را وادار به انجام آن كند، مىتواند معامله را به هم زند.
در فرض سؤال، اگر به كارهاى ديگرى مانند بیل زدن و كود دادن و سمپاشی كه موجب زیادشدن يا مرغوبيت ميوه مىشود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است.
در فرض سؤال، اگر قرارداد روشنى بگذارند و تعداد چيدن و سهم هرکدام را مشخص كنند صحيح است، هرچند مساقات ناميده نمىشود.
مساقات چند شرط دارد: 1- مالك و باغدار بايد بالغ و عاقل باشند. 2- كسى آنها را مجبور به اين كار نكرده باشد. 3- ممنوع از تصرّف در مال خود نباشند4- مدّت مساقات بايد معلوم باشد و اگر ابتداى آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعى قرار دهند كه حاصل آن سال به دست مىآيد صحيح است.5- بايد سهم هرکدام بهصورت نصف يا ثلث حاصل و مانند آن باشد، بنابراين اگر قرار بگذارند كه مثلاً یکتن از ميوه، مال صاحب باغ و بقيّه مال كسى است كه كار مىكند معامله باطل است.6- بايد قرارداد معامله را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن ميوه و پيش از رسيدن آن بگذارند چنانچه كارهايى مانند آبيارى و سمپاشی كه براى پرورش ميوه لازم است باقىمانده باشد مساقات صحيح است وگرنه اشكال دارد و اگر فقط احتياج به كارهايى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن باشد قرارداد آنها صحيح است، ولى مساقات نيست.
در معامله مساقات مىتوانند صيغه بخوانند، همچنين اگر صاحب درخت بهقصد مساقات آن را در اختیار كسى كه كار میکند بگذارد و او نيز به همين قصد تحويل گيرد بیآنکه صیغهای بخواند، باز معامله صحيح است (ولى گفتگوى لازم براى مدّت و شرايط بايد قبلاً شده باشد).