هرگاه كسى درختان ميوه خود را تا مدّت معيّنى به ديگرى واگذار كند كه در مقابل دريافت سهمى از ميوه، باغ او را آبيارى و رسيدگى نمايد اين معامله را «مساقات» گويند.
مال صاحب باغ است، ولى بايد اجرت آبيارى و كارهاى ديگر را مطابق معمول به كسى كه درختان را سرپرستى كرده بدهد.
در معامله مساقات مىتوانند صيغه بخوانند، همچنين اگر صاحب درخت به‌قصد مساقات آن را در اختیار كسى كه كار می‌کند بگذارد و او نيز به همين قصد تحويل گيرد بی‌آنکه صیغه‌ای بخواند، باز معامله صحيح است (ولى گفتگوى لازم براى مدّت و شرايط بايد قبلاً شده باشد).
آری، ممكن است طرف قرارداد در مساقات متعدّد باشد يعنى صاحب باغ آن را در اختيار چند نفر بگذارد و با آن‌ها قرارداد مساقات ببندد.
معامله مساقات علاوه بر درختان ميوه در مورد درختانى مانند درخت گل كه از گل آن براى گلاب‌گیری و مانند آن استفاده مىكنند و يا درختانى مثل درخت حنا و سدر كه از برگ آن‌ها بهره مىگيرند، يا بعضى از درختان كه از شيره و صمغ آن استفاده مىكنند صحيح است، ولى در مورد درختانى كه هیچ‌یک از این‌ها را ندارد مساقات صحيح نيست.
معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمىخورد و ورثه او به‌جای او هستند، امّا اگر كسى كه تربيت درخت‌ها به او واگذارشده بميرد درصورتی‌که شرط كرده باشند خودش باغدارى كند معامله به هم مىخورد، ولى اگر چنين شرطى نكرده باشند ورثه او جانشين او مىشوند.
در فرض سؤال مساقات صحیح نیست مگر این که این کار موجب زیادشدن يا مرغوبيت ميوه مى شود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است.
