دلیل عدم جواز شرط ضرر در ضمن عقد مضاربه
چرا در خود عقد مضاربه نمیتوان شرط جبران ضرر کرد و باید ضمن عقد لازم خارج دیگر شرط کرد؟
علت آن را بطور مفصل درحاشيه عروه الوثقی ج۲ ص۵۵۸ پاورقی ۴ نوشته ایم.
علت آن را بطور مفصل درحاشيه عروه الوثقی ج۲ ص۵۵۸ پاورقی ۴ نوشته ایم.
1. چنانچه شرکتهای مذکور که ربا میدهند متعلق به کفار باشد اشکالی ندارد.2. درصورتیکه با پول شما مضاربه کنند و بخشی از سود را به شما بپردازند اشکالی ندارد.
آرى صدق میکند و مضاربه ازنظر ما اعم از تجارت و توليد و خدمات است.
درصورتیکه سود حاصلشده و مقدار آن مبهم است، صلح کردن اشکالى ندارد ولى قبل از ظاهر شدن سود، صلح جایز نیست.
درصورتیکه خود عامل داوطلبانه برای جلب اعتماد سرمایهگذاران ضرر را قبول کند، مانعی ندارد.
اگر فرد بدسابقه یا متّهمی نباشد باید بپذیریم و چون سرمایه در دست عامل امانت است، سرمایهگذار تنها میتواند او را قسم دهد. «لیس علی الأمین إلاّ الیمین».
درصورتیکه شرط کنند عامل ضرر را بر عهده بگیرد یا سرمایهگذار ضرر را نپذیرد، معامله صحیح نخواهد بود و حکم وام را دارد و در وام تمام سود متعلق به عامل است و ضرر هم بر او خواهد بود. مگر اینکه همانطور که گفتهایم در عقد خارج لازم حقیقی شرط کنند زیانهای مضاربه بر عهده عامل باشد.
درصورتیکه این درصد کمتر از مجموع سود حاصله باشد مانعی ندارد.
جایز نیست مگر در ضمن عقد خارج لازم دیگر.
در فرض سؤال، مربوط به سرمايه است و نمیتوان خسارت را بر عهده عامل (كار كننده) قرارداد، يا در ميان هر دو تقسيم كرد.
لازم نیست؛ بلكه میتوان سهم يكى از دو طرف را در مقدار معيّنى قرارداد، مثلاً گفت در برابر فلان مقدار سرمايه، ده هزار تومان از منافع سهم او میشود، بهشرط اينكه مضاربه مزبور سودى بيش از اين مقدار داشته باشد وگرنه صحيح نيست.
چنانچه یقین داشته باشید سود او بیشتر از مبلغی است که به شما میدهد و سود را بهعنوان علیالحساب بدهد، اشکال ندارد.