مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

قضاى نماز با قضاى روزه تفاوت‌هایی دارد که به برخى از آن‌ها، به‌طور اختصار اشاره می‌شود:الف: نمازهایى که زن در حال عادت ماهانه نخوانده قضا ندارد; امّا قضاى روزه ایّام عادت، در ماه مبارک رمضان لازم است.ب: کسى که روزه قضا دارد، جایز نیست روزه مستحبی بگیرد; ولى اگر نماز قضا داشته باشد، می‌تواند نماز مستحبی بخواند.ج: قضاى نماز را نباید طورى تأخیر انداخت که بی‌اعتنایی به آن بشود، ولى اگر تأخیر بیندازد کفّاره ندارد، امّا قضاى روزه ماه مبارک رمضان را باید پیش از رسیدن ماه مبارک رمضان سال بعد انجام دهد و چنانچه به تأخیر اندازد باید هم قضا کند و هم کفّاره مد طعام بدهد.د: در نماز قضا باید از اوّل نماز نیّت داشته باشد، لکن این امر در روزه قضا لازم نیست، بنابراین در روزى که هیچ قصد روزه نداشته و مفطرى بجا نیاورده، می‌تواند قبل از ظهر قصد روزه قضا بنماید.هـ: کسى که به خاطر مریض بودن نتواند در ماه رمضان روزه بگیرد و بعدازآن‌هم به خاطر مریضى تا ماه رمضان بعد نتواند روزه را قضا کند، روزه از او ساقط است و باید کفّاره مد طعام بدهد، امّا قضاى نماز درهرصورت لازم است (ایستاده، نشسته، با وضو، با تیمّم) اگرچه سال‌ها گذشته باشد.و: کسى که در شب ماه رمضان تفحّص کند و معتقد شود که صبح نشده و مشغول خوردن سحرى شود، اگر بعداً معلوم شود که همان وقت صبح بوده و اشتباه کرده، روزه او صحیح است و قضا ندارد، امّا اگر پیش از وقت به گمان اینکه صبح شده شروع به نماز کند و در بین نماز وقت داخل نشود، باید نماز را از سر بگیرد.ز: چنانچه کسى به قهر و غلبه چیزى در حلق او کند، روزه ماه مبارک رمضان او صحیح است، امّا اگر نماز کسى را باطل کند باید از سر بگیرد.ح: افطار روزه قضاى ماه مبارک رمضان را بعدازظهر بنا بر احتیاط واجب جایز نبوده و در صورت افطار کفّاره دارد، ولى شکستن نماز کفّاره ندارد، هرچند مرتکب گناه شده است.

معمولاً خواب اختیاری است و جنون اختیاری نیست، اما اغماء نه جنون است و نه خواب، روایات متعددی داریم که روزه از آن‌ها ساقط است اما اگر نیمی از روز باشد و قبل از آن نیت کرده باشد احتیاط آن است که قضا کنند اما اگر تمام‌روز باشد از او ساقط است و اگر تمام‌وقت نماز را بی‌هوش باشد نماز او نیز قضا ندارد.

عمده تعقیبات ما تسبیحات حضرت زهرا سلام‌الله علیها و آیه‌الکرسی و در تعقیب نماز صبح تعقیب معروف بسم‌الله وَ صلی‌الله عَلى‏ مُحَمَّدٍ واله، وَ افَوِّضُ امْرى‏ الَى الله، انَّ الله‏به‏نام خدا و درود خدا بر محمد و خاندان پاکش و كارم را به خدا واگذار مى‏كنم به‏يقين خداوندبَصيرٌ بِالْعِبادِ، فَوَقيهُ الله سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا، لا اله إلَّاانْتَ، سُبْحانَكَ انّى‏به (حال) بندگانش آگاه است (تو خود فرمودى آن‏كس که این سخن را گفت) خداوند او را از بدی‌های مكر كنندگان حفظ كرد، معبودى جز تو نيست، منزّهی تو و من ازكُنْتُ مِنَ الظَّالِمينَ، فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ، وَ كَذلِكَ نُنْجِى‏ستمكاران بودم (تو خود فرمودى) ما دعاى او را به اجابت رسانديم و از آن اندوه نجاتش بخشيديم و این‌گونه‏الْمُؤْمِنينَ، حَسْبُنَا الله وَنِعْمَ الْوَكيلُ، فَاْنَقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ الله وَ فَضْلٍ لَمْ‏مؤمنان را نجات مى‏دهيم، خداوند ما را كافى است و او بهترين حامى ماست (تو خود فرمودى آن‌ها كه اين سخن را گفتند) با نعمت و فضل پروردگار بازگشتنديَمْسَسْهُمْ سُوءٌ، ما شآءَ الله، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ الا بِاللَّه، ما شآءَ الله لا مادرحالی‌که هيچ ناراحتى به آنان نرسيد، آنچه خدا بخواهد (می‌شود)، پناهگاه و نيرويى جز از سوى خداوند نيست، آنچه خدا بخواهد نه آنچه‏شآءَ النَّاسُ، ما شآءَ الله وَ انْ كَرِهَ النَّاسُ، حَسْبِىَ الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبُوبينَ‏،مردم بخواهند (می‌شود)، آنچه خدا بخواهد و اگرچه مردم نپسندند، پروردگار مرا از مردم بی‌نیاز مى‏كند،حَسْبِىَ الْخالِقُ مِنَ الْمَخْلُوقينَ، حَسْبِىَ الرَّازِقُ مِنَ الْمَرْزُوقينَ، حَسْبِىَ‏آفريدگار مرا از آفریده‌شدگان بی‌نیاز مى‏سازد، روزى دهنده مرا از روزی‌خواران بی‌نیاز مى‏نمايد،الله رَبُّ الْعالَمينَ، حَسْبى‏ مَنْ هُوَ حَسْبى‏، حَسْبى‏ مَنْ لَمْ يَزَلْ حَسْبى‏،خدايى كه پروردگار جهانيان است مرا كافى است، آن‏كس كه مرا كافى است فقط او مرا كافى است، آن‌کس كه مرا كافى است پيوسته مرا كفايت مى‏كند،حَسْبى‏ مَنْ كانَ مُذْ كُنْتُ حَسْبى‏، حَسْبِىَ‏الله لا اله الا هُوَ، عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ‏آن‏كس كه مرا كافى است از زمانى كه بود مرا كفايت مى‏كرد، خداوندى كه معبودى جز او نيست، مرا كفايت مى‏كند بر او توكل كردم‏وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ.و او پروردگار عرش باعظمت است.و دعای ایام هفته و در محرم و صفر زیارت عاشورا است.

تعقيب در لغت به معنای دنبال كردن و در اصطلاح به معنای پس از نماز با ذكر، دعا و قرآن، خود را مشغول كردن است.

برترين تعقيبات که بر بقيه کارها اولويت دارد، تسبيح حضرت زهرا عليها السلام است، به‌این‌ترتیب كه 34 مرتبه «الله‌اکبر»، سپس 33 مرتبه «الْحَمْدُ لِلَّهِ» و بعد 33 مرتبه «سبحان‌الله» بگويد و فضيلت و ثواب بسيار دارد.

ترک قنوت در نماز جمعه سبب بطلان آن نمی شود ولی احتیاط آن است که حتی الامکان ترک نشود.

السَّلامُ عَلَيْكَ ايُّهَا النَّبِىُّ وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَكاتُهُ: سلام بر تواى پيغمبر و رحمت خدا و بركات او بر تو باد. السَّلْامُ عَلَيْنا وَ عَلى‏ عِبادِ الله الصَّالِحينَ: سلام بر ما و بر تمام بندگان صالح خدا. السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَكاتُهُ: سلام بر شما اى جمعیت نمازگزاران و رحمت و بركات او بر شما باد.

سُبْحانَ ربی الْأعْلى‏ وَ بِحَمْدِهِ: پاك و منزّه است خداوند بلند مقام من و او را سپاس مى‏گويم.

سُبْحانَ ربی الْعَظيمِ وَ بِحَمدِهِ: پاك و منزّه است پروردگار بزرگ من و او را سپاس می‌گویم.

«لا اله الا الله الحَلِیمُ الکرِیمُ» یعنی: نیست خدائی سزاوار پرستش مگر خدای یکتای بی‌همتایی که صاحب حلم و کرم است. «لا اله الا الله العَلِی العَظِیمُ» یعنی: نیست خدائی سزاوار پرستش، مگر خدای یکتای بی‌همتایی که بلندمرتبه و بزرگ است. «سبحان‌الله رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ، وَرَبِّ الاَرَضِینَ السَّبْعِ» یعنی: پاک و منزّه است خداوندی که پروردگار هفت‌آسمان و پروردگار هفت زمین است. «وَما فِیهِنَّ وَما بَینَهُنَّ، وَرَبِّ العَرْشِ العَظِیمِ» یعنی: پروردگار هر چیزی است که در آسمان‌ها و زمین‌ها و مابین آن‌هاست و پروردگار عرش بزرگ است. «وَالحَمْدُ رَبِّ العالَمِینَ» یعنی: حمد و ثنا مخصوص خداوندی است که پرورش‌دهنده تمام موجودات است.

ترجمه تکبیر «الله‌اکبر» خدا از همه‌چیز و همه‌کس برتر است.

سبحان‌الله وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا اله إلَّااللَّهُ وَ الله‌اکبر: پاك و منزّه است خداوند و حمد و ستايش مخصوص اوست و معبودى جز او نيست و خداوند بزرگ‌تر از آن است كه به وصف آيد.