هرگاه براى خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند نماز جماعت تمام‌شده، ولى صف‌ها هنوز به هم نخورده احتياط واجب آن است كه براى نماز خود اذان و اقامه نگويد، به‌شرط اينكه براى جماعت اذان و اقامه گفته‌شده باشد.
درجایی كه عدّهاى مشغول نماز جماعت‌اند يا نماز آنان تازه تمام‌شده وصف‌ها به هم نخورده است اگر كسى بخواهد فرادا يا با جماعت ديگرى كه برپا می‌شود نماز بخواند اذان و اقامه از او ساقط است به‌شرط اينكه براى آن نماز اذان و اقامه گفته باشند و نماز جماعت صحيح باشد و هر دونماز در يك مكان و هر دو ادا و مربوط به یک‌وقت و در مسجد باشد.
ساقط است البته به‌شرط اینکه نماز جماعت در مسجد باشد.
در نماز جماعتى كه مردان وزنان در آن شركت دارند بايد اذان و اقامه آن نماز را مرد بگويد، ولى در جماعت زنان اذان و اقامه زنان كافى است.
اگر مرد اذان زن را بشنود اذان از او ساقط نمىشود، ولى اگر زن اذان مرد را بشنود اذان از او ساقط می‌شود.
همه حق‌دارند در مسجد اذان بگویند و کسى نمی‌تواند دیگرى را منع کند، ولى بهتر است رعایت احترام اذان گوى راتب بشود، مگر اینکه براى او مشکلى پیش آید.
آنچه از روایات و تاریخ استفاده می‌شود این است که اذان به‌صورت انفرادى بوده است، چنانچه همین سنّت رعایت شود و دیگران آهسته به‌قصد حکایت آن را تکرار کنند، اقرب به احتیاط است.
مکبّر باید به مسائل نماز آگاه و فرد ظاهرالصّلاحى باشد و بهتر است از صداى مناسبى برخوردار باشد، ولى لازم نیست بالغ بوده باشد.
بنا بر احتیاط واجب کفایت نمی‌کند.
ترجمه تکبیر «الله‌اکبر» خدا از همه‌چیز و همه‌کس برتر است.
بسم‌الله الرَّحْمنِ الرَّحيمِ: بهنام خداوند بخشنده بخشايشگر الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ: ستايش مخصوص خداوندى است كه پروردگار جهانيان است. الرَّحْمنِ الرَّحيمِ: بخشنده و بخشايشگر است. مَالِكِ یوم‌الدین: (خداوندى كه) صاحب روز جزا است. ايَّاكَ نَعْبُدُ وَ ايَّاكَ نَسْتَعِينُ: (پروردگارا) تنها تو را مىپرستيم و تنها از تو يارى مىجوييم. اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ: ما را به راه راست هدايت فرما! صِراطَ الَّذينَ انْعَمْتَ عَلَيْهِمْ: راه كسانى كه آنان را مشمول نعمت خود ساختى، غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لا الضَّآلّينَ: نه راه كسانى كه بر آنان غضب كردى و نه گمراهان!
بسم‌الله الرَّحْمنِ الرَّحيمِ: به نام خداوند بخشنده بخشايشگر قُلْ هُوَ الله احَدٌ: بگو اوست خداى يكتا. الله الصَّمَدُ: خداوندى است كه همه نيازمندان قصد او می‌کنند؛ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ: (هرگز) نزاد و زاده نشد؛ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً احَدٌ: و براى او هیچ‌گاه شبيه و مانندى نبوده است.
