مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

دو حالت دارد: اگر از امکانات مسجد، براي مراسمي که در آنجا برپا می‌شود (مانند مجلس فاتحه) که در عرف منطقه معمولاً این‌گونه مجالس را در مساجد برپا می‌کنند استفاده شود، اشکال ندارد؛ و به دليل استفاده شخصي از امکانات، پولي را بابت هزینه‌هایی که بر مسجد تحميل می‌شود می‌پردازند. ولي بيش از اين مقدار بابت اجاره مسجد و امثال آن جایز نيست و اگر به‌عنوان کمک به مسجد باشد با رضايت پرداخت‌کننده مانعي ندارد. ولي گاه امکانات مسجد را بيرون می‌برند، يا غذا را در آشپزخانه مسجد براي مراسم خارج از آن می‌پزند، در اين موارد حکم اولیه عدم جواز است و بايد از امکانات مسجد براي خود آن استفاده کرد، مگر در مناطقي که عرف محل این‌گونه است؛ يعني کساني که امکانات را از اوّل وقف می‌کنند، وقف عام کرده‌اند نه خاص مسجد و در صورت شک در نيّت وقف کننده‌ها قدرمتيقّن، مخصوص مسجد خواهد بود. البته باید توجه داشت در هر دو صورت اگر از امکانات برای عروسی استفاده می‌شود، مشروط بر آن است که مستلزم كار حرام نباشد.

اگر اطراف مرقد مسجد نیست نماز تحیت ندارد اما اگر نماز زیارت واردشده می‌توانند بخوانند در غیر این صورت خواندن دو رکعت نماز به نیت قربت مطلقه و اهداء ثواب آن به امامزاده مانعی ندارد.

الف: فروش موقوفات به‌هیچ‌عنوآنجايز نيست و اگر مسجد خراب شود بايد آن‌ها را صرف تعمير همان مسجد كنند و هرگاه به درد آن مسجد نخورد بايد در مساجد ديگر صرف شود و اگر به درد مساجد ديگر نيز نخورد بايد آن را بفروشند و پولش را اگر ممكن است صرف تعمير همان مسجد وگرنه صرف تعمير مسجد ديگر نمايند.ب: فروش موقوفات به‌هیچ‌عنوآنجايز نيست ولی اگر به‌هیچ‌وجه در آن مسجد قابل‌استفاده نيست می‌توانند آن را بفروشند و اشياءِ مشابه قابل‌استفاده خريدارى كنند و اگر اشياءِ مشابه لازم ندارد در ساير احتياجات آن مسجد صرف شود، در مورد وسایل بالا قیمت نیز همین‌گونه عمل نمایند.ج: نمی‌توان به فقیر داد و باید طبق صورت قبلی عمل نمود، مگر اینکه به‌هیچ‌وجه قابل‌فروش نباشد.

چون ما وقف را مشروط به صيغه نمی‌دانیم و با صِرف عمل نيز وقف صورت می‌گیرد اين هم وقف محسوب می‌شود و خارج كردن آن از محل وقف جايز نیست.البتّه بايد توجه داشت اگر وقف بودن ثابت نباشد، حداقل هديه به محل وقف است كه بازهم خروج مال هديه از آن محل جايز نيست؛ مگر اينكه متعارف بين مردم در آن منطقه اين باشد كه اموال مربوط به حسينيه يا امثال آن، هم براى خود آن محل استفاده می‌شود و هم براى مراسم‌های آن منطقه اگرچه خارج از مسجد يا حسينيه باشد؛ پس اگرچه وقف باشد ولى میتوان‌ آن را موقتاً از محل وقف خارج كرد و در منطقه براى مراسم‌هایی كه محتواى آن‌هم سو با برنامه‌های مسجد و يا حسينيه باشد استفاده كرد. این‌ها در صورتى است كه واقف يا واهب شرط خاصی نگذارد و الا بايد به‌شرط عمل كرد.

مورد کراهت جایی است که صورت و چهره آن شخص به‌طرف نمازگزار باشد لذا حکم، شامل صف‌های جماعت که پشت افراد به‌طرف نمازگزاران دیگر است نمی‌شود و هم‌چنین اگر آن شخص روبه‌قبله و پشت به این شخص نشسته باشد کراهت ندارد.

به‌طورکلی در مرحله‌ی اول این درآمدها را برای برنامه‌های فرهنگی و جوایز آن در خود مسجد صرف نمایید و سپس می‌توانید برای افراد نیازمندی که به مسجد رفت‌وآمد دارند هزینه نمایید.

لحظاتی در مسجد بنشیند و یک سوره حمد و توحید بخواند و بعد خارج شود.

الف: مسجدى كه خراب نشده و قابل‌استفاده است اگر نياز به توسعه دارد و این کار به نفع نمازگزاران است، میتوان‌ آن را خراب كرد و بهتر و بزرگ‌تر ساخت.ب: درصورتی‌که کارشناسان تائید کنند میتوان‌ آن را بازسازی کرد.ج: اگر به معني فروختن آن و خريدن مکان جديد براي مسجد است، جايز نيست ولي تخریب و بازسازي به سبک روز که به نفع نمازگزاران باشد مانعي ندارد و اگر ضایعاتی دارد که قابل‌استفاده در همان مسجد یا در مساجد دیگر نیست، مجاز هستید آن را به فروش رسانده و در همان مسجد مصرف کنید.

اگر از بین بردن حوض به نفع مسجد و نمازگزاران است، اشکالى ندارد، همچنین ساختن وضوخانه براى وضو گرفتن در گوشه‌ای از مسجد، آن‌هم به‌شرطى که در بالا آمد، مانعى ندارد.

تخریب و فروش مسجد جایز نیست و بايد اطراف آن را ديوار بکشند تا در صورت نياز، رهگذران از آن استفاده کنند، حکم مسجد را دارد و چنانچه خودش هم خراب شود باز نمی‌توانند زمين آن را بفروشند يا داخل ملك و جاده نمایند.

درصورتی‌که تنها نهی کند اما رفتن فرزند موجب اذیت و آزار او نشود اشکال ندارد.

مصرف کردن این پول تنها در صورتى جایز است که رضایتِ دهندگان پول نسبت به آن جلب شود ولی درصورتی‌که الآن مصرف لازمی نباشد می‌توانند آن را پس‌انداز کنند و سود آن تعلق به مسجد دارد و اگر کسی از هیئت‌امنا خدمتی به مسجد کند فقط به‌اندازه حق‌الزحمه مربوط به همان خدمت می‌تواند برداشت کند.