مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در صورت نیاز اشکالى ندارد.

هرگونه تغيير، تبديل، بازسازي و نوسازي در مسجد، در حياط و شبستان يا غيره که به نفع نمازگزاران باشد مانعي ندارد ولي احکام مسجد تغيير نمی‌کند. امّا سرويس بهداشتي را نمی‌توآنجابجا کرد و به‌جايي که جزو مسجد است انتقال داد. نکته: گاه بعضي از قسمت‌های مسجد متعلّق به آن و موقوفه مسجد است، ولي جزء مسجد نيست؛ مانند حياط بعضي مساجد که در آن نماز برپا نمی‌شود (مانند مناطق پرباران شمال) يا آشپزخانه که متعلّق به مسجد است ولي جزء مسجد نيست و میتوان‌ در صورت لزوم در آن خانه عالم و يا خادم يا سرويس بهداشتي احداث کرد، ولي حياط بعضي مساجد که در فصول مناسب در آن نماز برپا می‌شود (مانند مناطق گرمسير) جزء مسجد است و احکام آن را دارد.

انجام این کار اشکال ندارد.

اولاً در صورتى میتوان‌ زیرزمین مسجد را تبدیل به درمانگاه کرد که هیچ‌گونه مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشد و مردم نخواهند ازآنجا براى نمازخواندن استفاده کنند.ثانیاً زنان معذور نمی‌توانند به آنجا مراجعه کنند و غیرمسلمانان اگر سبب آلوده شدن آنجا نشوند مانعى ندارد و این در صورتى است که درمانگاه بعداً ایجادشده باشد، امّا اگر از اوّل آنجا وقف بر درمانگاه شده است مشکلى ندارد.

این کار اشکال دارد، ولى می‌توانند دربى از یک مسجد به دیگرى بازنمایند.

مانعى ندارد ولى موردبحث درجایی است كه زمين به‌عنوان مسجد اختصاص‌یافته و بعداً می‌خواهند چنين كارهايى در آن انجام دهند مثلاً در آن اتاق يا زيرزمين جديدى را براى اجاره دادن بسازند، همچنين بايد توجه داشت این‌گونه دخل و تصرفات در مساجد و ديگر موقوفات، ممكن است آن‌ها را در معرض تلف قرار دهد و موجب سلب خاصيت آن‌ها شود.

چنانچه خاک پاک‌روی آن بريزند تا آلودگي سرايت نکند اشکال ندارد.

ملحق كردن چيزى از مسجد به كوچه و خیابآنجايز نيست و چنانچه برخلاف اين حكم شرعى ملحق كنند بايد قيمت زمين الحاقى به نرخ روز گرفته و صرف توسعه و نیازهای مسجد شود.

اگر از بین بردن حوض به نفع مسجد و نمازگزاران است، اشکالى ندارد، همچنین ساختن وضوخانه براى وضو گرفتن در گوشه‌ای از مسجد، آن‌هم به‌شرطى که در بالا آمد، مانعى ندارد.

اگر حياط مسجد را جزء مسجد وقف كنند و در ابتدا صيغه وقف را بر کل آنجارى كنند، حكم مسجد را دارد. امّا اگر بر آن صيغه وقف به‌عنوان مسجد نخوانده‌اند و يا اطلاع نداريم كه چگونه صيغه وقف خوانده‌شده، دو صورت دارد؛ در مناطقى مثل جنوب كشور كه در بعضى فصول از حياط، جهت اقامه نماز و برنامه‌های مسجد استفاده می‌شود، حياط جزء مسجد است؛ امّا در مناطقى مثل شمال كشور كه از حياط مسجد چنين استفاده‌ای نمی‌شود آن را جزء مسجد نمی‌دانیم.به‌عبارت‌دیگر در چنين مواردى اگر حياط مسجد براى اقامه نماز و برنامه‌های مسجد است، جزء مسجد بوده و حكم آن را دارد و الا حکم مسجد را ندارد.به عبارت ديگر در چنين مواردى اگر حياط مسجد براى اقامه نماز و برنامه هاى مسجد است، جزء مسجد بوده و حكم آن را دارد و الّا حکم مسجد را ندارد.

ساختن مسجد مستحب است و هرقدر در جاى مناسب‌تر و بهترى باشد كه مسلمانان از آن بيشتر استفاده كنند بهتر است. تعمير مسجد نيز مستحب است و از بهترين كارها است و اگر مسجد طورى خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد مى‏توانند آن را به کلی خراب كنند و دوباره بسازند و اگر در منطقه‌ای مسجد به مقدار نیاز وجود دارد، مؤمنین و مؤمنات به بناهاى خیر دیگر که موردنیاز مردم است، بپردازند که ان‌شاءالله ثوابش کمتر از مسجد نخواهد بود، یا به مناطق محروم و نیازمند توجّه کنند.

چنانچه امیدى براى تجدید بناى آن نیست و همچنین نیاز به حمّام دیگرى در آنجا نیست که این زمین را بفروشند و صرف آن کنند، در این صورت می‌توانید طبق آنچه نوشته‌شده عمل نمایند.