مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كسانى كه براى خود وطنى اختيار نکرده‌اند و به سياحت و جهانگردى مشغول‌اند بايد نماز را تمام بخوانند.

اگر در مدت‌زمان دو ماه، حداقل حدود 12 روز از ماه در مأموريت باشند حكم كثيرالسّفر را دارند. انسان در یکی از این چهار حالت، کثیر السفر می‌شود و نماز و روزه‌اش در بین راه و مقصد کامل است:1. در مدت‌زمان یک ماه، هرروز (هرچند بدون جمعه‌ها) رفت‌وآمد کند.2. در مدت‌زمان 45 روز، 5 روز در هفته رفت‌وآمد کند.3. در مدت‌زمان دو ماه و بیشتر، حداقل سه روز در هفته (یا 12 روز در ماه) رفت‌وآمد کند.4. در مدت حداقل دو ماه و کمتر از دو سال، حداقل سه روز در هفته درجایی بماند.

از همان لحظه که منصرف شده است نمازهای او شکسته می‌شود.

نماز این‌گونه افراد در بندرعباس و روی دریا تمام است.

درصورتی‌که قصد دارند براي مدت طولاني در آنجا سکونت داشته باشند (مثلاً یک سال يا بيشتر) يا هفته‌ای حداقل سه روز به مدت دو سال يا بيشتر در آنجا باشند، آنجا در حکم وطن خواهد بود و نيازي به‌قصد ده روز ندارند؛ اما اگر آنجا نمی‌مانند ولي در هفته حداقل سه روز رفت‌وآمد دارند و اين کار براي مدتي (حداقل دو ماه) ادامه دارد، نماز و روزه در آن محل و بين راه تمام است (ولي در سفر اول بنا بر احتياط مستحب دو سه روز اول را شکسته هم ضميمه کند).

1 چنانچه سفر به محل تحصیل یا تدریس براى مدّت قابل‌ملاحظه‌ای، مثلاً یک سال یا بیشتر ادامه پیدا کند در حکم وطن است و نماز و روزه در آن تمام است، ماندن ده روز پی‌درپی در آن شرط نیست.2 ـ کسانى که از وطن خود هفته‌ای سه روز یا بیشتر به محل تحصیل می‌روند و این کار براى مدّت قابل‌ملاحظه‌ای (مثلاً یک سال یا بیشتر) ادامه دارد، آن محل نیز به‌حکم وطن آن‌ها است. 3 ـ کسانى که یک یا دو روز براى تحصیل به محلی می‌روند و بازمی‌گردند، نماز و روزه آن‌ها شکسته است.4 ـ هرگاه در ایّام تعطیلى براى انجام کارهاى دیگرى غیر از تحصیل، به محل تحصیل برود، همان احکام بالا درباره او جارى می‌شود.5 ـ کسانى که همه‌روزه‌یا حداقل سه روز در هفته به محل تحصیل یا تدریس می‌روند، یعنى صبح به محل تحصیل یا تدریس می‌روند و عصر بازمی‌گردند و این کار مدّتى ادامه می‌یابد، کثیرالسفر محسوب می‌شوند و نماز و روزه آن‌ها در آن محل و به هنگام رفت‌وبرگشت تمام است. 6 ـ کسانى که به مدّت یک ماه یا بیشتر همه‌روزه به‌جایى به‌اندازه مسافت شرعیّه می‌روند و بازمی‌گردند، حکم کثیرالسّفر را دارند.7 ـ دانشجویان یا معلّمان مشمول بند یک و دو، درصورتی‌که بخواهند روزه آن روزى که به محل تحصیل یا تدریس سفر می‌کنند درست باشد، یا باید طورى بروند که قبل از ظهر به محل تحصیل یا تدریس برسند و نیّت روزه کنند، یا بعدازظهر از وطن خود حرکت کنند تا روزه آن‌ها مشکلى پیدا نکند.8 ـ بعد از فراغت از تحصیل یا تدریس و کارهاى مربوط به امتحان و پایان‌نامه و امثال آن، درصورتی‌که به آن محل بروند، دیگر حکم وطن آن‌ها را ندارد، مگر اینکه قصد داشته باشند در آنجا اقامت مستمر کنند.

نماز آن‌ها کامل است و اگر ماه رمضان است بايد روزه‌بگیرند؛ ولي در سفر اوّل بنا بر احتياط مستحب دو سه روز اوّل، نماز را به‌صورت شکسته ضميمه کنند.

اگر محل تحصيل حکم وطن آن‌ها را داشته باشد و در آن محل سکونت می‌کنند نمازشان در آنجا کامل است و نيازي به‌قصد ده روز ندارند و اگر در دوران تحصيل، کثير السفر بوده و حداقل ده روز فاصله‌ایجادشده، در سفر اول نماز و روزه شکسته است ولي در سفرهاي آينده درصورتی‌که ازنظر عرف، ادامه سفرهاي قبلي باشد حکم کثير السفر را دارند.

الف: اگر آنجا، جزو تهران محسوب شود در تمام اين شهر نماز و روزه او کامل است.ب: اگر جزو تهران محسوب نشود چنانچه فاصله آن تا اولين خانه‌های شهر تهران کمتر از 5/21 کيلومتر (بیست‌ویک کیلومتر و نیم) باشد در هر دو مکان و بين راه، نماز و روزه‌اش کامل است. ولي اگر بيشتر از اين مقدار فاصله داشته باشد درصورتی‌که کثير السفر باشد نماز و روزه‌اش کامل است وگرنه شکسته است.

اگر محل تحصیل حکم وطن را برای شما داشته باشد نماز شما در آنجا کامل است و اگر به آنجا کثیرالسفر باشید نماز شما در سفر اول شکسته است و در سفرها یا روزهای بعدی کامل است.

«حدّ ترخص» یعنى از وطن یا محل اقامتش به‌اندازه‌ای دور شود که صداى اذان شهر را نشنود و مردم شهر او را نبینند، امّا دیدن و ندیدن دیوارهاى شهر اثرى ندارد، ضمناً باید در هوا گردوغبار یا مه یا چیز دیگرى که مانع دیدن است یا سروصدایی که مانع شنیدن است وجود نداشته باشد و اگر یکى از این دو علامت حاصل شود کافى است، به‌شرط اینکه یقین به نبودن دیگرى نداشته باشد و الا احتیاط واجب جمع میان نماز شکسته و تمام است.

ديده نشدن خانه‌های شهر معتبر نیست، زیرا در روايت «اذا تواري من البیوت» آمده نه «اذا تواري البیوت» و اگر مخفي شدن خانه‌ها را در نظر گرفته شود حدّ ترخص بسيار بيشتر خواهد شد. بنابراين، اگر مردم شهر مسافر را نبينند يا مسافر آن‌ها را نبيند يا صداي اذان را نشنود، حدّ ترخص خواهد بود.