جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

براى محاسبه مسافت هشت فرسخ بايد فاصله ی بین دو شهر یعنى آخرین خانه مبدأ حرکت و اوّلین خانه مقصد را حساب کرد.

كسى كه شغلش رانندگى داخل شهر است اگر اتّفاقاً به سفر خارج از شهر برود و هشت فرسخ و بيشتر باشد نمازش شكسته است، امّا كسى كه هم رانندگى داخل شهر مى‏ كند و هم راننده بيابانى است وقتى به خارج شهر مى‏ رود نماز را بايد تمام بخواند.

مقدار مسافت را از راههاى مختلف مى ‏توان دريافت نخست اين‏كه خودش اندازه‏ گيرى كرده و يقين حاصل كند، دوم اين‏كه در ميان مردم معروف باشد، سوم اين‏كه شخص مورد اعتمادى خبر دهد.

اگر يقين داشت مسافت مورد نظر هشت فرسخ نيست و در اثناء راه فهميد كه هشت فرسخ بوده بايد نماز را شكسته بخواند و اگر تمام خوانده اعاده كند.

هرگاه يقين دارد سفر او هشت فرسخ است و نماز را شكسته بخواند، بعد بفهمد هشت فرسخ نبوده، نمازش باطل است و بايد آن را اعاده كند و چهار ركعت بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.

مسافر با «هشت شرط» بايد نمازهاى چهار ركعتى را دو ركعت به‏ جا آورد: 1- سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد 2- از اوّل، قصد هشت فرسخ را داشته باشد 3-در بين راه از قصدش برنگردد 4- قبل از رسيدن به هشت فرسخ از وطن خود عبور نكند و نخواهد ده روز يا بيشتر در اثناء راه توقف كند. 5- سفر او براى كار حرامى نباشد 6-از صحرانشين‏هاى خانه‏ بدوش نباشد 7-شغل و كار او مسافرت نباشد 8- به حدّ ترخّص برسد

اگر شك دارد سفر او هشت فرسخ است يا نه، نبايد نماز را شكسته بخواند، ولى در صورت شك بايد از كسانى كه به آن راه آشنا هستند تحقيق كند، مگر اين‏كه مشقّت زيادى داشته باشد.

کارخانه ها و مغازه¬های بین راه جزء شهر نیستند و آخرین خانه های شهر، حدّ نهایت محسوب میشود.

كسى كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ (حدود 43 كيلومتر) است بايد نماز را شكسته بخواند، خواه رفتنش چهار فرسخ (5/ 21 كيلومتر -بیست و یک کیلومتر و نیم- تقريباً) باشد يا كمتر يا بيشتر، همين اندازه كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد نماز شكسته است و خواه در همان روز و شب برگردد يا فاصله‏اى بيفتد، مگر اين‏كه در بين اين مسافت، ده روز قصد اقامه كند.

در روایات، در مورد سؤال از پیامبر صلی الله علیه و آله برای نماز مسافر آمده است که ایشان فرمودند: جبرئیل بر من نازل شد و گفت فاصله میان دو کوهی که در دو طرف مدینه است، حدّ سفر خواهد بود و بعد از اندازه¬ گیری 4 فرسخ بوده است؛ بنابراین معیار حکم مسافر، یک روز مسافرت نیست بلکه طیّ مسافت شرعی است که نسبت به امروز هم تغییر نکرده است.

اگر محل کار احکام وطن(مثلا یک سال در آنجا مشغول باشد) را پیدا کند از محل کار محاسبه می شود؛ لذا اگر مقصد، کمتر از مسافت شرعی باشد نماز کامل است و اگر مسافت شرعی باشد نماز شکسته می شود.

اگر ميان دو محلّى كه فاصله آن كمتر از چهار فرسخ است چند مرتبه رفت و آمد كند نماز او شكسته نخواهد بود، هرچند روى هم رفته هشت فرسخ و بيشتر شود مگر اين‏كه عرفاً به او مسافر بگويند و در اين صورت بنا بر احتياط واجب هم نماز را تمام و هم شكسته بخواند.