تفاوت خمس با صدقه
خمس، صدقه محسوب میشود؟
خمس صدقه محسوب نیست ولی ثواب صدقه را دارد.
خمس صدقه محسوب نیست ولی ثواب صدقه را دارد.
عُشریّه دراویش، ریشه اسلامى ندارد و عشریّه در اسلام فقط مربوط به زکات غلات چهارگانه است بهشرط اینکه با آب باران و قنات و مانند آن آبیارى شود.
آغاز سال براى حساب خمس هرکسی اولین درآمد اوست، يعنى اگر كسى شروع به تجارت و كسب و صنعت و زراعت و غير اینها كند، اولین زمانى كه درآمد براى او حاصل میشود اوّل سال خمس اوست.
خمس در هفت مورد واجب میشود:1- منافع کسبوکار2- معدن3- گنج4- مال حلال مخلوط به حرام5- جواهراتى كه با غوّاصى از دريا به دست میآید،6- غنيمت جنگى7- زمينى كه كافر ذمی از مسلمان میخرد بنا بر احتياط واجب
خمس در اصطلاح فقهی، به معنای پرداخت یکپنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است؛ بنابراین هرگاه انسان از طریق زراعت یا صنعت یا تجارت یا از طریق کارگری و کارمندی در مؤسسات مختلف درآمدی به دست آورد، چنانچه از مخارج سال او و همسر و فرزندان و سایر کسانی که نفقه آنها را میدهد زیاد آید، باید خمس (یکپنجم یا بیست درصد) آن را بپردازد.
اگر اولین روز درآمد را میدانند باید همان روز را اول سال خمسی قرار دهند و اگر اولین روز درآمد را نمیدانند یک روز از سال را بهعنوان سال خمسی تعیین میکنند و اگر مبلغی از هزینه زندگی زیاد بیاید در این روز خمس آن را حساب میکنند.
درصورتیکه آن مال از بین نرفته باشد میتواند در همان حال قصد قربت کند.
الف) جنگلها جزء انفال است و تصرّف در آن منوط به اجازه حکومت اسلامى است.ب) هر کارى که موجب ضرر و زیان مسلمین، در کوتاه مدّت یا دراز مدّت میشود، جایز نیست و لازم است مردم مسلمان در اینگونه مسائل که با محیطزیست انسانها ارتباط شدید دارد، کاملاً هوشیار و مراقب باشند.
ظاهر روایات بلکه صریح بسیارى از آنها، این است که انفال شامل تمام منافع روى زمین است و شامل همه دشتها و کوهها و جنگلها و دریاها و... در سراسر جهان است و حکم ملک، بر آن جاری میشود و مسئله ارث و وقف و اجاره و خمس... صحیح است ولى بعد از تشکیل حکومت اسلامى و نهى حکومت از تملّک جنگلها بدون رضایت حکومت نمیتوان اقدام کرد؛ و پرواضح است که در حال حاضر با توجه به مرزهای جغرافیایی، حاکم اسلامى و ولیفقیه میتواند طبق مصالح مسلمین ضوابط جهانى را ملحوظ دارد.
سعى کنید با تواضع و بردبارى و زبان خوش، تدریجاً در ایشان نفوذ کنید و هرگز مأیوس نشوید؛ و تذکرات در خلوت باشد، نه در جلوى مردم و بهصورت خیراندیشى باشد، نه بهصورت انتقاد و خشونت و بدانید سهلانگاری در فروع، همیشه دلیل بر عدم ایمان به اصول نیست.
با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ...) که با حرفاضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین میکند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز بهعین تعلّق میگیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلقگرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا میتوان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام بهتنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگران جایز نیست.