خمس جواهرات که بدون قصد صید بهدستآمده
اگر جواهراتی را از دریا بدون قصد صید آن به دست آورد خمس دارد؟
لازم نيست انسان بهقصد صيد جواهرات در دريا فرو برود بلكه اگر بهقصد ديگرى برود و جواهراتى به دستش آيد بايد خمس آن را بدهد.
خمس وسیله کاری که نو شده
شخص مغازهداری که قبلاً خمس وسایلش را داده است اگر وسایل کار خود مانند یخچال را بهصورت اقساطی تبدیل به نو کند آیا دوباره باید خمس آن را بدهد؟
بعد از پرداختن اقساط، قیمت اضافی مشمول خمس است.
خمس گیاهان صحرایی
آیا به گیاهان دارویی و خوراکی که از دشت و صحرا چیده میشود خمس تعلّق میگیرد؟
درصورتیکه از زمینهای بدون مالک باشد جایز است و اگر سال بگذرد خمس دارد و اگر از زمینهای صاحب مالک باشد اجازه صاحب آن لازم است.
خمس درآمدهای موقّت و پراکنده
دانشجویی که مخارجش را دیگری میدهد و درآمد ثابتی ندارد و گاهی اوقات از طریق اموری مانند تدریس خصوصی و از این قبیل درآمدی کسب میکند آیا باید سال خمسی برای درآمد موقت خود در نظر بگیرد؟
درصورتیکه در آخر سال خمسی چیزی اضافه بماند خمس آن را بدهد و همچنین اوّل سال او، زمان اولین درآمد است.
مالکیت گنج در حکومت اسلامی
آیا گنج یافته شده در حکومت اسلامی باید به دولت تحویل داده شود؟
البتّه بهعنوان اوّلى گنجها با شرایطى متعلّق به صاحبان زمین و در اراضی مباح، متعلق به یابنده آن است; ولى هرگاه حکومت اسلامى به خاطر مصالحى که در عناوین ثانویه میگنجد لازم ببیند که گنج در اختیار بیتالمال اسلام قرار گیرد، باید مطابق آن عمل شود.
غنائم حاصل از جنگ دو گروه از مسلمين
حکم تجاوز دو گروه مسلمان علیه یکدیگر و غنائم بهدستآمده چیست؟
هرگاه گروهى از مسلمانان بر ضد گروه ديگرى تجاوز كنند بايد جلو متجاوز را گرفت تا بهحکم خدا گردن نهد و اگر مسلمانان در اين ميان غنائمى به دست آورند نمىتوانند آن را ملك خود سازند، بلكه بايد نگهدارى كنند و بهموقع به آنها بازگردانند، مگر چيزهايى كه اگر در دست آنها باشد منشأ فساد و ادامه تجاوز میشود كه با اجازه حاكم شرع از آن استفاده صحيح میشود.
خمس جواهری که در شکم حیوان دریایی پیدا شود
اگر انسان در شکم حیوان دریایی که صید کرده است جواهر بیابد به آن خمس تعلق میگیرد؟
هرگاه انسان در دريا فرورود و حيوانى را بيرون آورد كه در شكم آن جواهرى باشد كه قيمتش بعد از كم كردن مخارج به حدّ نصاب برسد، چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد كه نوعاً در شكمش جواهر است بايد خمس آن را بدهد و اگر اتفاقاً آن جواهر را بلعيده باشد باز احتياط واجب پرداختن خمس آن است.
تصرف در جهیزیه یا هبهای که از حرام تهیهشده
پدرى که ثروتش از راه حرام بهدستآمده، چنانچه جهیزیهای براى دخترش تهیّه کند، یا هدیهای به او بدهد، آیا دختر میتواند از آن در خانه شوهر استفاده کند؟ راه پاک کردن آن چیست؟
اگر یقین ندارد که از مال حرام است براى او اشکالى ندارد و اگر یقین دارد چنانچه مقدار حرام و صاحبانش شناختهشده نیستند، واجب است خمس آن را بپردازد و بقیّه پاک میشود.
خمس معدنى که ملک چند نفر است
اگرچند نفر باهم چیزی از معدن استخراج کنند محاسبه خمس چگونه است؟
اگرچند نفر چيزى را از معدن استخراج كنند بايد بعد از كم كردن مخارج، خمس آن را بدهند، خواه كم باشد يا زياد بنا بر احتياط واجب.
خمس استخراج معدنى که در ملک ديگرى است
اگر شخصی معدنی که در ملک دیگری استخراج کند محاسبه خمس آن چگونه است؟
اگر معدنى را كه در ملك ديگرى استخراج كند، آنچه از آن به دست مىآيد مال صاحب آن زمين است و چون صاحبملک براى بيرون آوردن آن خرجى نكرده، بايد خمس تمام آنچه از معدن استخراجشده بدهد، ولى اگر اين كار به دستور او انجامگرفته هزينه آن بر عهده اوست و از درآمد معدن كم میشود.
خمس مال پیداشده در شکم حیوان
درصورتیکه در شکم حیوان خریداریشده مالی پیدا شود خمس آن چگونه محاسبه میشود؟
هرگاه كسى حيوانى را بخرد و در شكم آن مالى پيدا شود، چنانچه احتمال دهد مال فروشنده است بنا بر احتياط واجب بايد به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نيست بايد به ترتيب از صاحبان قبلى سؤال كند، چنانچه معلوم شود مال هیچیک از آنان نيست مال خود او میشود و احتياط مستحب آن است كه خمس آن را شبيه خمس معدن بدهد خواه بهاندازه نصاب باشد يا نه.